Veilige groenten in Vietnam

Schandalen rond voedselveiligheid zijn scherin en inslag in Vietnam: er gaat geen week voorbij zonder een nieuw schandaalverhaal in de kranten. Het overmatige gebruik van gevaarlijke pesticiden vormt een risico voor landbouwers en consumenten. De Vietnamese consument wordt zich steeds meer bewust van dit gevaar. Dat zich uit in de snelle toename van de vraag naar veilige, biologische groenten die voldoen aan de normen voor veiligheid en hygiëne. Deze groeiende vraag is een geweldige kans voor Vietnamese groentetelers. Als ze het slim aanpakken, kunnen ze niet alleen hun inkomen verhogen, maar ook lokale gemeenschappen voeden op een veilige, duurzame manier.

Boeren die veilige en biologische groenten produceren, kunnen hun groenten laten certificeren door een externe partij, maar dit proces is vaak duur en complex. Voor kleine producenten is dat geen optie.

PGS, het Participatory Guarantee System, is voor hen hét alternatief: het is een systeem voor kwaliteitsgarantie dat de kwaliteit van veilige landbouwproducten garandeert en het potentieel heeft om het vertrouwen van de consument terug te winnen. PGS verschilt op een aantal manieren van certificeringen van derden. Ten eerste is het een pak goedkoper. Ten tweede is het veel minder complex en brengt het veel minder administratieve lasten met zich mee. Ten derde nemen boeren én consumenten rechtstreekse deel aan het garantieproces. Principes en regels voor veilige of biologische productie worden vastgelegd en gecontroleerd door alle belanghebbenden: producenten, overheid, winkeliers en consumenten. Zo zijn de vereisten aangepast aan de lokale context en houden ze rekening houdend met verschillen in gemeenschappen, regio's en markten.

Rikolto is overtuigd van de voordelen van PGS. Momenteel werkt Rikolto in Vietnam samen met 10 boerenorganisaties in 4 provincies in Noord-Vietnam (Ha Nam, Phu Tho, Da Nang en Vinh Phuc) om de productie- en marketingvaardigheden van boeren op te bouwen. We gebruiken de resultaten van deze projecten om provinciale en nationale overheden te overtuigen van het potentieel van PGS als een goedkoop en betrouwbaar certificeringssysteem. Onze ambitie is om dit systeem officieel erkend te krijgen.

• De Vietnamese overheid steunt VietGAP, een dure, arbeidsintensieve en complexe certificering door een derde partij, die haaks staat op de realiteit van kleine boeren. Hoewel de totale groenteproductie in Vietnam naar schatting ongeveer 735.000 ha beslaat, draagt slechts 63.000 ha (8%) een VietGAP-certificaat (Dao Bach Khoa et al 2015).
• Kleinschalige boeren hebben vaak onvoldoende kennis en ervaring om goede landbouwpraktijken toe te passen die in overeenstemming zijn met de normen rond voedselveiligheid en biologische productie.
• Veel van onze partnercoöperaties en boerengroepen zijn recent opgestart. Ze missen de zakelijke en organisatorische capaciteit om hun volledige potentieel als bedrijf te bereiken.
• Boeren hebben geen ervaring met goede na-oogstpraktijken, waardoor veel groenten bederven.
• Organisaties van boeren hebben vaak moeite om contracten af te sluiten met bedrijven. Er ontbreekt dikwijls engagement bij opkopers, om op lange termijn zaken te doen. Maar ook de marketingvaardigheden van de coöperaties schiet te kort.
• Hoewel meer dan 90% van de consumenten zich zorgen maakt over voedselveiligheid in Hanoi, draagt minder dan 5% van de verkochte groenten het bewijs dat ze veilig zijn. Een van de redenen waarom consumenten terughoudend zijn om een hogere prijs te betalen voor veilige groenten, is hun gebrek aan vertrouwen in leveranciers en certificeringen.

• We ondersteunen boeren bij het implementeren van veilige en biologische productiemethoden, in overeenstemming met de BasicGAP- of "Organic PGS"-standaard.
• We zetten het beheer van het Participatory Guarantee System mee op.
• We coachen en trainen boeren op vlak van marketing, bedrijfs- en productieplanning, organisatiebeheer, zakelijke onderhandelingen, boekhouding, na-oogstverwerking, enz.
• We betrekken Vietnamese consumenten om deel te nemen aan PGS en hen bewust te maken van veilige en duurzame groenten.
• We bouwen bruggen tussen boeren, groothandels, supermarkten en groentewinkels om op lange termijn contracten af te sluiten waarbij iedereen wint.
• We ontwikkelen een PGS-toolbox om geïnteresseerde boeren en supermarkten te ondersteunen bij het opzetten en onderhouden van hun eigen PGS-systemen.
• We documenteren onze resultaten en geleerde lessen om districts-, provinciale en nationale overheden te stimuleren om PGS te ondersteunen als een betrouwbaar en betaalbaar systeem voor kwalieitsgarantie.

Phu Tho province

• Tu Xa Safe Vegetable Cooperative : 54 farmers
• Tu Vu Safe Vegetable Cooperative : 65 farmers

Ha Nam province

• Cat Lai Cooperative: 32 boeren
• Trac VanCooperative: 36 boeren

Da Nang municipality

• La Huong Cooperative: 22 boeren
• Ninh An Production group: 38 boeren
• Tuy Loan Cooperative: 40 boeren

Vinh Phuc province

• An Hoa Cooperative: 160 boeren
• Thanh Ha Cooperative: 32 boeren

Van Hoi Cooperative: 27 boeren

Totaal aantal boeren waar we rechtstreeks mee samenwerken: 506

Het huidige budget voor het groenteprogramma voor de periode 2017-2021 bedraagt 424.709,25 euro en wordt grotendeels gefinancierd door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking.

• In juni 2014 heeft de Trac Van Cooperative een biologisch certificaat verkregen van het PGS Network Vietnam. Sindsdien is het aantal landbouwers verdubbeld en het productiegebied gestegen van 1 tot 5 ha. Er zijn leveringscontracten opgesteld tussen de coöperatie en een aantal van private actoren zoals de supermarktketen Bac Tom in Hanoi. Tussen 2013 en 2016 is het inkomen per hectare van boeren gestegen van 60 miljoen VND naar 360 miljoen VND.
• In het district Tan Lac, Hoa Binh, is een Participatief Garantiesysteem opgezet. Landbouwers produceren nu biologische groenten volgens de biologische voorschriften van PGS.
• Het Participatief Garantiesysteem van Tan Duc in Viet Tri, Phu Tho, is vereenvoudigd om een duidelijk certificeringsproces en betrokkenheid van boeren te garanderen.
• PGS is met succes overgenomen door de coöperatie Tu Xa in Phu Tho. Zij leveren nu veilige groenten aan VinEco, het huismerk van een van de toonaangevende minimarkten van Vietnam, Vinmart. De prijzen voor de boeren liggen 2 tot 3 keer hoger dan op de lokale markt. Zo kan de coöperatie een deel van de winst herinvesteren in het versterken van haar activiteiten en management.

• 21 Participatieve Garantiesystemen zijn operationeel in de provincies Hanoi, Vinh Phuc, Ha Nam, Da Nang en Phu Tho. Ze opereren onafhankelijk van Rikolto.
• De boerenorganisaties die we ondersteunen verbeteren hun toegang tot markten. Ze sluiten contractn op lange termijn, waarbij volumes en prijzen transparant zijn vastgelegd.
• Een inspirerende toolbox is beschikbaar waarmee boeren, consumenten en winkeliers hun eigen Participatief Garantiesysteem kunnen opzetten.
• Boeren implementeren klimaatvriendelijke en milieuvriendelijke werkwijzen.
• Vier provincies hebben PGS aangenomen als onderdeel van hun beleid ten aanzien van veilig voedsel en duurzame landbouw.
• Er zijn PGS-netwerken zijn operationeel in 4 provincies en stimuleren een toekomstgericht landbouwbeleid in de provincies.
• De Vietnamese regering heeft stappen ondernomen om PGS te erkennen in het nationaal beleid als een geldig mechanisme voor kwaliteitsgarantie.