Groenten en fruit voor iedere Hanoier

Uit onderzoek blijkt dat Vietnamezen slechts tussen 66 en 77% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid groenten en fruit consumeren. Volgens de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) moeten volwassenen 400g groenten en fruit per dag consumeren om aan hun voedingsbehoeften te voldoen en tekorten aan micronutriënten, overgewicht en niet-overdraagbare ziekten te voorkomen.

"In het verleden kocht ik zelden fruit omdat mijn budget het niet toeliet. Ik keek in de eerste plaats naar vlees om mijn maaltijden te bereiden", zegt Nguyen Van Quy. En hij is zeker niet de enige Vietnamese consument.

Dit is met name het geval voor consumenten met een laag inkomen in steden zoals Hanoi: 80% van de gezinnen voldoet niet aan de aanbevolen consumptie van groenten en fruit per dag. In de armere stadsdelen zijn veilige en biologische producten simpelweg niet of nauwelijks te vinden op de markt.

In Hanoi pakken we de toegankelijkheid, betaalbaarheid en aantrekkelijkheid van fruit en groenten aan door samen met verkopers en consumenten te zoeken naar innovaties die de inname van fruit en groenten moeten stimuleren. De kiem van dat plan ontsproot in 2018, toen Rikolto samen met Wageningen Universiteit en het Internationaal Centrum voor Tropische Landbouw de inname van groenten en fruit onder bevolkingsgroepen met een laag inkomen ging bestuderen in Nigeria en Vietnam. Dat gebeurde met de steun van de Bill & Melinda Gates Foundation en het Britse ministerie voor Internationale Ontwikkeling.

35 kleine winkels of marktkraampjes startten in 2020 met het testen van enkele innovaties: van het weergeven van de voedingswaarde bij groenten en fruit, over het geven van tips over fruit- en groentensoorten, tot het gebruik van een specifieke getrouwheidskaart die de consumptie van fruit en groenten aanmoedigt.

Nguyen Van Quy is een van de eerste consumenten die deelneemt aan het initiatief met de getrouwheidskaart. Elke maand ontvangt hij een kaart waarmee hij groenten en fruit kan kopen. De kaart is één maand geldig. Voor elke aankoop met een totale waarde van 50.000 VND (€ 1,84), krijgt hij 1 punt van de verkoper. Wanneer hij 10 punten bereikt, krijgt hij 50.000 VND korting op zijn volgende aankoop en een geschenk - bijvoorbeeld een herbruikbare boodschappentas. "Sinds ik mijn klantenkaart heb, koop ik vaker fruit, zodat de gezinsmaaltijd gevarieerder wordt", vertelt hij.

Sinds december 2020 hebben 300 consumenten zoals hij zich aangesloten bij het klantenkaartprogramma. 60 tot 70% van hen koopt nu 2 keer in plaats van 1 keer per week groenten en fruit. Fruit- en groentenverkopers op lokale markten in de vier districten waar het project wordt uitgevoerd, merken ook een duidelijk verschil in hun verkoop.

Nguy Thi Ngan, een fruitverkoopster op de Van Chuong-markt, zegt: "Sinds ik aan het initiatief deelneem, krijg ik meer klanten die vaker komen kopen." Bovendien hebben zij en andere verkopers deelgenomen aan trainingen over voedingsadvies voor klanten en aantrekkelijkere presentatie. Ze stalt haar fruit nu uit in manden met kleurcodering.

Samen met verkopers op traditionele markten ontwikkelde Rikolto ook coupons voor fruit. Huishoudens met een laag inkomen ontvangen elke week een bon met een waarde tussen 30.000 en 60.000 VND, die twee weken geldig is. Willekeurig geselecteerde consumenten testen dit couponsysteem uit. Het projectteam bezoekt elk huishouden om de kortingsbonnen te verdelen en uit te leggen hoe ze deze moeten gebruiken wanneer ze verse producten kopen bij de kleine marktkraamhouders.

"De kortingsbon helpt me meer fruit te kopen voor mijn gezin, omdat ik het moet stellen met een klein budget", zegt Tran Thi Lan, een klant op de Dong Mai markt in het Ha Dong district. Tussen maart 2021 en nu hebben 400 huishoudens met een laag inkomen in vier stadsdistricten al gebruik kunnen maken van de kortingsbonnen.

Volgens onderzoek dat in april 2019 in Ho Chi Minh City en Hanoi werd uitgevoerd, is voedselveiligheid een topprioriteit voor consumenten. Onder meer door een aantal voedselschandalen, zijn Vietnamese consumenten steeds meer geïnteresseerd in kwaliteitsvoedsel, dat voldoet aan erkende veiligheidsnormen, zoals de normen voor biologische en veilige groenten.

Op traditionele en informele markten in de districten Van Chuong, Hang Bot, Bien Giang en Dong Mai verkopen echter maar een paar kraampjes (2-3%) erkende veilige groenten. De verkoop slabakt omdat consumenten er niet vertrouwd mee zijn en twijfels hebben bij de herkomst. Bovendien is het prijsverschil tussen veilige en gewone groenten groot, waardoor het voor veel mensen simpelweg te duur is om veilige groenten te kopen.

Daarom probeerde Rikolto een initiatief uit om kleine bedrijven in stedelijke gebieden met veel lage inkomens te helpen bij de verkoop van veilige groenten. Het initiatief vloeide voort uit een reeks co-creatieworkshops waaraan consumenten en kleine winkeliers in het gebied deelnamen.

Rikolto ondersteunt de verkopers van veilige groenten door een rechtstreekse handelsrelatie op te zetten met Dang Xa Cooperative, een boerenorganisatie die veilige groenten produceert in de buitenwijken van Hanoi. Sinds 2018 maakt de Dang Xa coöperatie gebruik van een Participatief GarantieSysteem (PGS) om te garanderen dat de groenten die haar leden produceren veilig zijn. De coöperatie wordt daarbij begeleid door Rikolto. Om de transportkosten van de veilige groenten van het veld naar de stad te verminderen, werken de groentenverkopers in Hanoi samen om hun aankopen te bundelen en te laten leveren op één locatie.

Vanaf juni begonnen de verkopers in de Hang Bot-wijk te adverteren met borden waarop staat dat zij veilige groenten verkopen. Displays in hun marktkramen geven duidelijk de oorsprong en de normen rond voedselveiligheid aan van de groenten.

In combinatie met de kortingsprogramma's voor groenten en fruit moet dit goed eten betaalbaarder en toegankelijker maken in wijken waar veel mensen met lage inkomens wonen. Als het in Hang Bot een succes blijkt te zijn, zullen dezelfde principes ook in andere wijken worden ingevoerd.