Toeleveringsketens voor de toekomst

Duurzame voeding in België moet de gewoonste zaak van de wereld worden: eten dat goed is voor de consument, goed voor het milieu… en goed voor de boer, zowel in België als elders op de wereld. Want ook in België worstelen boeren om te overleven. Rikolto (Vredeseilanden) maakt daar werk van via het verduurzamen van grootkeukens, en door samen met supermarkten en voedingsbedrijven te zoeken naar duurzame business modellen.

We zien in België een snel groeiende bereidheid bij supermarkten en voedingsbedrijven om producten en grondstoffen duurzaam in te kopen. Daarbij worden bedrijven geconfronteerd met complexe uitdagingen: Hoe schep je meer transparantie in de keten over wie er hoe produceert? Hoe ga je een hechtere langetermijnrelatie aan met boeren om samen te werken op het verder verduurzamen van de keten? Hoe kom je tot een eerlijke verdeling van winsten en risico’s?

Er zijn verschillende redenen voor die toegenomen interesse. De bedrijfswaarden die respect en duurzaamheid naar voren schuiven. De nood aan een betere traceerbaarheid van de grondstoffen om kwaliteit te garanderen. De druk van de consument die ecologie en een faire prijs voor boeren belangrijk vindt. De vrees voor grondstoffenschaarste door klimaatverandering en een toenemend aantal boeren dat ermee stopt. De wens om door samenwerkingen in de keten producten unieker te positioneren ten aanzien van de concurrentie.

Vanuit die drijfveren werkt Rikolto samen met koplopers uit de retail en voedingsindustrie. In eerste instantie zetten we pilootprojecten op om de toeleveringsketens achter specifieke producten te verduurzamen. In dat kader lopen er projecten met Colruyt, Special Fruit en Agrofair rond bananen, cacao, rijst, koffie,... In tweede instantie willen we deze ervaringen via de betrokken bedrijven laten doorstromen naar andere geïnteresseerde bedrijven, naar de sectororganisaties en naar overheden.

• Veel voedingsbedrijven en supermarkten hebben initiatieven rond duurzaamheid lopen en zijn op zoek om deze ervaringen te laten doorgroeien van nicheproducten naar het ganse assortiment.
• De sterke concurrentie tussen supermarkten legt grote druk op alle schakels in de keten - zeker op de boeren - en laat weinig ruimte om te innoveren op duurzaamheid..
• Duurzaamheid wordt vooral ecologisch ingevuld. Het economische en sociale aspect, met name leefbare prijzen voor boeren en waardige werkomstandigheden verdienen extra aandacht.
• Consumenten gaan veelal op zoek naar de laagste prijs en niet naar de meest duurzame producten, terwijl een meerderheid wel belang hecht aan duurzaamheid. Hoe kunnen we consequent aankoopgedrag makkelijk maken?

• We zetten pilootprojecten op waarbij we supermarkten en voedingsbedrijven linken met boerenorganisaties in ontwikkelingslanden.
• We voeren een dialoogproces met voedingsindustrie en retail om, via de inzichten uit de pilootketens, tot een gedeeld charter te komen rond duurzaam inkopen. Dit doen we in samenwerking met Boerenbond, FEVIA, The Shift en Fairtrade Belgium. We proberen ook om de supermarkten daar bij te betrekken.
• Met Citizens for the Foodture brengen we supermarkten en consumenten samen om duurzame consumptie te stimuleren. Enerzijds zullen we pilootprojecten opzetten die marketingtechnieken en nieuwe businessmodellen uittesten. Anders gaan we in partnerschap met middenveld – en consumentenorganisaties actief consumenten activeren en mobiliseren voor duurzaam winkelgedrag.
• Via onze publiekscampagne #SaveTheFoodture brengen we de problematiek onder de aandacht en oefenen we druk uit op alle partijen om engagementen na te komen.

• In 2014 droegen we bij aan het formuleren van de duurzaamheidsstrategieën van de landbouw voedingsketen in Vlaanderen: zie http://devoedingsketenverduurzaamt.blogspot.be/
• In februari 2015 publiceerden we het boek #SaveTheFoodture dat de duurzaamheidsambities van de Belgische retail en voedingsindustrie in kaart brengt en 10 oplossingspistes voor de toekomst formuleert..
• In december 2015 presenteerden we samen met Boerenbond, FEVIA, The Shift en Fairtrade Belgium het charter met 9 to do’s voor duurzaam inkopen.
• In een co-creatie ontwikkelden een panel van consumenten en experten van de verschillende retailers 7 pistes om duurzame consumptie, vanuit retailers en middenveldorganisaties, een boost te geven.

• 50 Belgische bedrijven ondertekenen een charter over duurzaam aankopen.
• 15 bedrijven gaan nog een stapje verder en zijn bereid om van mekaar te leren hoe duurzaam aankopen in de praktijk wordt aangepakt.
• Een consumentenpanel definieert welke duurzaamheidsaspecten voor hen belangrijk zijn en hoe bedrijven hun daarvoor kunnen tegemoet komen.
• Pilootprojecten om duurzame consumptie te boosten worden opgezet in diverse lokale supermarkten. In een wisselwerking tussen consumenten en supermarkten worden deze projecten geëvalueerd.

• 15% van het aanbod in supermarkten is duurzaam: door transparante ketens kan aangetoond worden dat het verhaal achter de producten klopt op ecologisch, sociaal en economisch vlak.
• Er is een beweging gecreëerd met een aantal middenveldorganisaties die het thema op de agenda houden en druk uitoefenen bij supermarkten om hun aanbod verder te verduurzamen.

Er komt een nieuwe manier van zaken doen die voorbij gaat aan de race to the bottom waarbij in een bikkelharde concurrentie zeer weinig winnaars overblijven. Een businesscultuur die uitgaat van samenwerking in de keten, gebaseerd op vertrouwen, transparantie, langetermijnprojecten, shared value en het correct verdelen van lusten en lasten.