Vers fruit en groenten in Kilimanjaro, Tanzania

Steeds meer mensen wereldwijd hechten belang aan gezonde en duurzame voeding, en dit voel je ook in de vraag naar verse groenten en fruit. Tegelijkertijd is het kweken van High Value Crops – de naam die vaak gebruikt wordt voor de teelt van fruit en groenten – een goede strategie om de inkomsten van kleinschalige boeren te verhogen. Dit is een noodzakelijke stap in de strijd tegen ongelijkheid, aangezien 70% van de mensen die op het platteland wonen, onder de armoedegrens leven.

De tuinbouwindustrie is de snelst groeiende landbouwsector in Tanzania, met een gemiddelde jaarlijkse groei van 9-13% over de voorbije 7 jaren. In Tanzania hebben de Hai en Moshi districten in de Kilimanjaro regio het grootste potentieel. Naast een gunstig tropisch klimaat dat toelaat het jaar rond te telen, hebben ze ook goede verbindingen naar de belangrijke Oost-Afrikaanse zeehaven van Mombasa.

Vredeseilanden lanceerde een pilootproject met drie verschillende gewassen: passievruchten, prinsessenbonen en erwten. Twee boerenorganisaties stapten mee in het project: KIBO Horticulture Farmers’ Association (KIBO HORT), met 96 leden, gelegen in Hoog-Moshi, en KAHE Horticulture Cooperative Society (KAHOCOSO) in Laag-Moshi, die 138 boeren vertegenwoordigt.

TAHA (Tanzania Horticulture Association) verdedigt de belangen van de boeren op nationaal niveau door te lobbyen voor een voordelig publiek beleid en door technische opleidingen aan te bieden.

Bijna alle inkomsten van de boeren komen uit hun gewassen. Van oudsher kweekten ze komkommers en tomaten, waardoor passievruchten en Franse bonen nieuwe gewassen voor hen zijn. Net zo nieuw als de mogelijkheid om te exporteren in plaats van te verkopen op de nationale markt. De families doen al het werk zelf, slechts 32% van hen neemt extra betaalde krachten in dienst. Er is een ontwikkeld wegennetwerk tussen de steden, maar landelijke wegen kunnen enkel gebruikt worden tijdens het droogseizoen. Bijna al de volwassenen hebben de lagere school afgemaakt, en 95% kan lezen en schrijven. Ongeveer de helft van de huizen is verbonden met het netwerk, maar de elektriciteitstoevoer is onregelmatig.

• Boeren gebruiken geen goede landbouwpraktijken, wat resulteert in lage productiviteit, oogstverliezen en niet-duurzame praktijken.
• Door de zwakke boerenorganisaties kunnen de producenten niet in groep verkopen en zo geen druk uitoefenen in onderhandelingen.
• Tussenpersonen domineren de landbouwketen, waardoor de prijs van de eindproducten verhoogt, terwijl de prijs die de boer krijgt, verlaagt.
• De kopers stellen geen prijs vast volgens kwaliteit, waardoor de boeren geen stimulans hebben om hun productie te verbeteren.
• Gebrek aan toegang tot krediet verhindert de modernisering van de velden.
• Het gebrek aan gegevens op districtsniveau maakt het de beleidsmakers en ondersteunende organisaties moeilijk om de feitelijke situatie te begrijpen en weloverwogen beslissingen te maken.
• De wegen en andere basisinfrastructuren zijn zwak, hetgeen de transportkosten verhoogt. Het is bijvoorbeeld zeer moeilijk om producten gekoeld te houden van het veld tot de (super)markt.
• Door beperkte of onbestaande irrigatie zijn de meeste gewassen volledig afhankelijk van de regen. Dit wordt nog verder bemoeilijkt door de klimaatverandering.
• Al bij al was het oorspronkelijk een zwakke commerciële keten met wantrouwen tussen boeren, exporteurs en importeurs.

• We helpen de boeren met het behalen van hun GlobalGAP certificaten door een kwaliteitscontrolesysteem op te starten. Dit zal de deuren openen naar de beter betaalde en stabielere Europese markt.
• We werken samen met dienstverleners Syngenta en Yara om de boeren op te leiden in goede landbouwpraktijken en hen toegang te geven tot zaaigoed van hoge kwaliteit.
• We ondersteunen TAHA in het lobbyen met de overheid om de weginfrastructuur te verbeteren en een betrouwbare structuur te creëren.
• We ondersteunen de oprichting van centrale opslagunits met koelkamers in elk dorp.
• We stimuleren de oprichting van de Village Commercial Bank (VICOBA systeem) zodat boeren krediet hebben om irrigatiesystemen te installeren en toegang krijgen tot investeringskapitaal.
• We geven de boeren opleidingen over marktsystemen en verkoop in groep zodat ze de voordelen van collectief verkopen inzien. We leggen de nadruk op kwaliteit.
• We coachen de leden van de boerenorganisaties in management en in het maken van uitvoerbare bedrijfsplannen.
• Om de handel te versterken helpen we de relaties tussen exporteurs en producenten te herstellen door contracten op te stellen die aanvaard worden door al de partners, met een vaste prijs volgens voorop vastgestelde kwaliteitsnormen.
• We organiseren bijeenkomsten met verschillende stakeholders, waar we onze beste ervaringen presenteren om bedrijven aan te moedigen kleinschalige boeren aan hun inkoopbeleid te koppelen.

• KAHE Cooperative tekende een contract om prinsessenbonen aan Frigoken te verkopen. In totaal werd 12.775 kg verkocht, geschat op €4325.
• De boeren van KIBO tekenden een samenwerkingsovereenkomst met Special Fruit om passievruchten te exporteren. Tegen december 2014 werd reeds 500 kg geëxporteerd.

• Een geleidelijke stijging in het aantal boeren dat deel uitmaakt van het programma, totdat we 500 leden bereiken.
• 30% van de verkoop wordt in groep verkocht via langetermijncontracten met exporteurs, die een stabiele prijs garanderen.
• De restfractie na verwerking van de oogst wordt teruggebracht tot 5% van de totale productie.
• 90% van de boeren heeft toegang tot krediet via een Village Savings and Lending Association.
• 90% van de boeren heeft een duurzaam irrigatiesysteem.
• De exportbedrijven in de regio hebben een aankoopbeleid dat voordelig is voor kleinschalige boeren.

• De groente- en vers fruithandel wordt een bepalende economische sector voor Tanzania.
• De Europese en andere Westerse markten ontvangen een constant aanbod aan fairtrade groenten en vers fruit.
• De boerenorganisaties die gecoördineerd worden door TAHA boeken succes met het lobbyen met de overheid om betere infrastructuren te creëren en onderhouden.
• De creatie van gelegenheden voor jongeren en vrouwen, naast verbeteringen in productiviteit en kwaliteit, maken het gewas aantrekkelijk voor de nieuwe generatie, en maken zo een eind aan de plattelandsuittocht.