Het VOICE-netwerk, een coalitie van maatschappelijke organisaties, heeft zojuist de Cacaobarometer 2022 gepubliceerd. Daarin pleit het netwerk voor een systemische verandering in de cacaosector. “Er is dringend nood aan collectieve actie op drie domeinen: goede landbouwpraktijken; een goed stimulerend beleid en goede aankooppraktijken bij bedrijven. In dit artikel vertellen we hoe deze acties er in ons programma uitzien.
Cacaobarometer 2022: beleid en aankooppraktijken zijn de sleutel tot systemische verandering in de cacao
Cacaobarometer 2022: beleid en aankooppraktijken zijn de sleutel tot systemische verandering in de cacao
Heleen Verlinden
International Communications
De Cacaobarometer 2022 schetst een triest beeld van de cacaosector: van toenemende ontbossing tot hardnekkige genderongelijkheid, schendingen van de mensenrechten en structurele armoede die door te veel bedrijven wordt genegeerd. Voor het eerst wordt de olifant in de kamer genoemd die geldt voor ieder tropisch product: het feit dat de beslissingsbevoegdheid in Europa en de VS ligt, ver van waar de cacao wordt geteeld. Bovenop die lange lijst van hardnekkige problemen komen de gestegen kosten voor levensonderhoud die ook cacaoboeren voelen. De prijs die ze voor hun cacao ontvangen bleef echter gelijk, terwijl chocolade- en cacaobedrijven bloeien.
De weg naar een leefbaar inkomen
De Barometer is een tweejaarlijkse publicatie waarin een ruime coalitie van maatschappelijke organisaties die lid zijn van het VOICE-netwerk (waaronder Rikolto, Oxfam, Solidaridad, enz.) de duurzaamheidsprestaties van de cacaosector evalueert.
De Cacaobarometer toont duidelijk aan dat drie afzonderlijke dimensies tegelijk moeten worden aangepakt: goede landbouwpraktijken, goed overheidsbeleid en goede aankooppraktijken. Een projectmatige aanpak volstaat niet: "Het bereiken van een leefbaar inkomen vereist een systemische aanpak, een systemische verandering."
Maar wat betekent dit precies? Hogere productiviteit en diversificatie worden vaak voorgesteld als de belangrijkste oplossingen voor een hoger inkomen voor de boeren. Toch stelt het onderzoek van de Cacaobarometer dat het effect van deze elementen beperkt is en alleen vruchten zal afwerpen als bedrijven goede inkooppraktijken toepassen en regeringen een sterkbeleid voeren. De enige manier om de inkomenskloof te overbruggen is door hogere prijzen te betalen - in combinatie met goede landbouwpraktijken én diversificatie door agroforestry, gendergelijkheid, enz.
De beleidsmaatregelen die in de EU worden ontwikkeld, waaronder zorgplicht voor bedrijven en andere maatregelen om problemen als kinderarbeid, ontbossing aan te pakken, zijn veelbelovend. Toch worden veel maatregelen van bovenaf opgesteld die vooral beantwoorden aan de behoeften van de chocolade-industrie.
Partnerschappen om een opwaartse spiraal van verandering tot stand te brengen
Cacao- en chocoladebedrijven moeten manieren vinden om de waarde in de keten te herverdelen, zodat de boeren een gegarandeerd inkomen hebben. Rikolto ondersteunt bedrijven, boerenorganisaties en overheidsactoren die het beter willen doen. “In ons programma voor duurzame cacao en koffie richten we ons op drie aspecten, die nauw aansluiten bij de aanbevelingen van de Cacaobarometer 2022: duurzame productie, inclusieve markten en een stimulerende omgeving”, vertelt Abdulahi Aliyu. “Een leefbaar inkomen voor cacao- en koffieboeren én betaalbaar en voedzaam voedsel voor iedereen vormen de kern van ons werk. Hieronder pakken we aan de hand van drie cases uit hoe dit zich vertaalt in onze programma's wereldwijd.”
"We moeten een engagement aangaan met cacaotelers als we ervoor willen zorgen dat onze relatie met dit product en degenen die het telen wederkerig, rechtvaardig, gezond en duurzaam is."
Cacao- en chocoladebedrijven moeten manieren vinden om de waarde in de keten te herverdelen, zodat de boeren een gegarandeerd inkomen hebben. Rikolto ondersteunt bedrijven, boerenorganisaties en overheidsactoren die het beter willen doen. “In ons programma voor duurzame cacao en koffie richten we ons op drie aspecten, die nauw aansluiten bij de aanbevelingen van de Cacaobarometer 2022: duurzame productie, inclusieve markten en een stimulerende omgeving”, vertelt Abdulahi Aliyu. “Een leefbaar inkomen voor cacao- en koffieboeren én betaalbaar en voedzaam voedsel voor iedereen vormen de kern van ons werk. Hieronder pakken we aan de hand van drie cases uit hoe dit zich vertaalt in onze programma's wereldwijd.”
In Ivoorkust bundelden we onze krachten met Colruyt Group, Entreprise Cooperative de Saint Paul (ECSP), Puratos, Access Agriculture, Agro Insight en Fairtrade Belgium. Met financiering van IDH – als onderdeel van het Beyond Chocolate initiatief - ontwikkelen we gezamenlijk een geïntegreerde aanpak voor een leefbaar inkomen. “We bekijken daarbij zes parameters: productiviteits- en kwaliteitsverbetering, inkomstendiversificatie, toegang tot financiering, agroforestry en een correcte prijs voor cacao”, vertelt Abdulahi. “We gaan in de praktijk na welke cruciaal zijn om tot een levensvatbaar inkomensmodel voor de boeren te komen.”
Voor dit project zijn 102 cacaoboeren betrokken, van wie de cacao wordt verwerkt tot chocoladerepen voor de Groep Colruyt. Zij ontvangen premies bovenop de producenenprijs die door de Conseil Cacao Café in Ivoorkust is vastgesteld: een fairtradepremie en Cocoa Trace-premies. Bovendien heeft Colruyt Group zich geëngageerd om de boeren daarbovenop een premie te betalen, zodat ze genoeg verdienen om een degelijke levensstandaard te garanderen. Die premie overbrugt de kloof tussen de officiële prijs aan de producent en de referentieprijs die nodig is voor goede levensstandaard. Uit een analyse blijkt dat de boeren die aan het project deelnemen in het seizoen 2020-2021 ongeveer 30% meer verdienen dan de vastgestelde prijs voor producenten in Ivoorkust. De Cacaobarometer verwijst naar deze interventie als een voorbeeld van hoe goede aankooppraktijken kunnen leiden tot betere prijzen voor cacaoboeren.
In Peru ondersteunden we cacaoproducentencoöperatie CAC Pangoa om toegang te krijgen tot verschillende markten. Doorgedreven training zorgde voor betere cacaokwaliteit. De resultaten tonen zich in de relatie die ze opbouwden met chocoladebedrijf Óbolo. “We hebben de relatie tussen Óbolo en CAC Pangoa mee ontwikkeld”, zegt Abdulahi. "We ontwikkelden samen met Óbolo en de boeren het eerste handboek voor kwaliteitsprocessen voor fine flavour cacao en leidden de cacaoboeren op in biodynamisch boerderijbeheer. Dankzij de kwaliteit die CAC Pangoa biedt, zijn ze erin geslaagd om met Óbolo een prijs overeen te komen die meer dan het dubbele is van de beurskoers, namelijk US$ 5 tegenover US$ 2,3 per kilo cacaobonen.” Dit is alleen mogelijk als de kopers, in dit geval Óbolo, hun woorden in daden omzetten. Voor Óbolo was hun engagement gebaseerd op de overtuiging dat de marktprijzen niet de echte kost weerspiegelen voor de gemeenschap en voor het milieu.
In de Democratische Republiek Congo hebben we onze krachten gebundeld met Zoto, Silva Cacao en de coöperaties UPPCO en Cacao Okapi, opnieuw in het kader van het Beyond Chocolate Initiative. De provincie Ituri in Congo kent een vrij recente geschiedenis van cacaoproductie, maar de laatste jaren heeft deze een indrukwekkende ontwikkeling doorgemaakt. Met de variëteiten die op de velden worden aangetroffen, is het potentieel om cacao met toegevoegde waarde te produceren en kwaliteitspremies te verkrijgen, zeer groot. Helaas wordt het merendeel van deze cacaobonen momenteel verkocht via tussenpersonen voor conventionele markten, en het deel van de waarde van het product dat terugvloeit naar de boeren is zeer beperkt.
Dat willen we veranderen door directe handelsrelaties te smeden met verwerkende bedrijven, waardoor de boeren een groter deel van de prijs ontvangen. Dankzij een extra kwaliteitspremie, zijn ze nog extra gemotiveerd de kwaliteit te verbeteren. Een jaar na de start van het programma steeg de prijs aan de boer met 0,20 USD/kg en 0,50 USD/kg, afhankelijk van het soort cacao. Dit project werkt samen met een project van de VN en WCS, dat de oorzaken van ontbossing aanpakt in het kader van REDD+ (Reduced Emission from Deforestation and Forest Degradation) en bosbehoud. Het samenspel tussen de aanpak van de partners voor kwaliteit, certificering, prijsverhoging en bosbehoud zullen worden gedocumenteerd om vervolgens te worden gedeeld binnen het Beyond Chocolate-platform.
In Centraal-Amerika hebben de ministers van Landbouw van Centraal-Amerika en de Dominicaanse Republiek in december 2021 een strategie voor de cacaosector in de regio goedgekeurd, die gericht is op een grotere participatie van jongeren en de aanpak van de klimaatverandering. Sinds 2016 brengt Rikolto via het project "Kennisbeheer in de cacaowaardeketen", gefinancierd door het Zwitserse agentschap voor ontwikkelingssamenwerking (COSUDE), actoren in de keten samen om een gemeenschappelijke visie te ontwikkelen die de duurzaamheid en het concurrentievermogen van de Centraal-Amerikaanse cacaosector bevordert. Dit leidde in 2019 tot de oprichting van de Cacaocommissie van Midden-Amerika en de Dominicaanse Republiek (SICACAO). SICACAO bestaat uit vertegenwoordigers van zeven landen in de regio. De commissie draagt bij aan de versterking van de cacaosector door middel van lobbyingvoor overheidsbeleid, kennis- en informatiebeheer en het creëren van allianties voor de duurzame ontwikkeling van de cacaowaardeketen in Midden-Amerika.
"Onze rol is om ervaringen en informatie te verzamelen en te delen om de discussie te stimuleren. Vervolgens komen de stakeholders tot onderlinge afspraken en verbinden ze zich tot concrete acties. Rikolto en het uitvoerend secretariaat van de Centraal-Amerikaanse Landbouwraad (SECAC) hebben de ontwikkeling van de strategie gecoördineerd samen met alle organisaties die deel uitmaken van SICACAO."
"De aanbeveling om speciaal voor cacao samengestelde meststoffen te subsidiëren werd door de regering goedgekeurd. Daardoor daalden in 2021 de productiekosten en steeg de cacaoproductiviteit."
Ten slotte faciliteert Rikolto in Indonesië inclusieve handelsrelaties tussen coöperaties en kopers, zoals Valrhona, Rainforest Alliance en Kalimajari. In partnerschap werken we aan duurzame markten voor Indonesische cacao die de kwaliteitsverbetering van van cacaobonen belonen. In 2021 hebben we 685 boeren opgeleid in klimaatvriendelijke landbouw, betere naoogst-praktijken en ondernemerschap. Er zijn twee demonstratiepercelen van in totaal 1,25 ha aangelegd waar klimaatvriendelijke landbouwpraktijken worden toegepast. We brengen die ervaring naar het beleidsniveau door onze betrokkenheid bij het Cocoa Sustainability Platform (CSP), dat meer dan 200.000 cacaoboeren bereikt. Het heeft met steun van Rikolto een nationaal cacaocurriculum voor boeren opgesteld om op nationaal niveau gestandaardiseerde technische aanbevelingen te geven over cacaoteelt en subsidies voor meststoffen.
Er is werk aan de winkel
De Cacaobarometer bevat verdere aanbevelingen die richting geven aan alle soorten stakeholders die betrokken zijn bij de cacaosector.
"Er is werk aan de winkel. Onze inspanningen moeten in verhouding zijn met de urgentie en de omvang van de problemen in de cacaosector. Om tot een leefbaar inkomen te komen zijn projecten niet voldoende: we moeten alles in het werk stellen om engagementen voor de hele sector te laten gelden. Het is onze job om ervoor te zorgen dat de betere handelspraktijken op tafel ligt in elk gesprek dat we hebben met cacaobedrijven."
Wij steunen ook de aanbevelingen voor bedrijven om een actieplan met duidelijke deadlines te formuleren. Dat moet focussen op handelspraktijken die leefbare inkomens tot stand brengen voor boeren via langetermijncontracten.
Wil je als bedrijf stappen vooruit zetten voor leefbare inkomens voor cacaoproducenten? Aarzel niet om ons te contacteren.
Abdulahi Aliyu
Cocoa and coffee programme director
In deze aflevering van Het Recept van Rikolto gaan we dieper in op de vraag hoe we alle chocolade eerlijk kunnen maken:
