Koffie in Sulawesi, Indonesië

Terwijl de vraag naar kwaliteitskoffie wereldwijd groeit, loopt de koffieproductie gevaar. Koffie is een gewas waarvan de bonen groeien op een hoge hoogte. Stijgende hitte, extreme weersomstandigheden en ongedierte zorgen er echter voor dat er geen koele bergkammen meer overblijven waar deze plant kan bloeien. Bijgevolg krijgen koffieboeren het steeds moeilijker om te overleven.

Indonesië is de derde grootste koffieproducent ter wereld, maar de opbrengst is relatief laag. Sulawesi is een van de grootste eilanden in Indonesië en in de wereld. Vredeseilanden werkt in de volgende regio’s: Noord-Toraja, Tana Toraja en Enrekang in Zuid-Sulawesi. Sinds de koloniale tijd is Arabica koffie de voornaamste handelswaar van de regio. In de jaren ’70 bereikte die een hoogtepunt toen het Japanse bedrijf Toarco het merk “Key Coffee” oprichtte met bonen geproduceerd in Toraja. De nieuwe variëteit werd wereldwijd bekend. Maar de laatste jaren werd de reputatie ervan beschadigd door zijn onregelmatige kwaliteit.

De belangrijkste boerenorganisatie in Noord-Toraja en Tana Toraja is Perhimpunan Petani Kopi Toraja (PPKT), opgericht in 2011. PKKT heeft 1354 leden (1032 mannen en 322 vrouwen) maar slechts een minderheid betaalt lidmaatschap. Toarco Jaya is nog steeds de voornaamste koper in de regio en het was pas wanneer Toarco zich moest aanpassen aan opgelegde quota dat andere exporteurs een plaats kregen op de markt. Sinds 2013 werkt PPKT samen met Sulatco (Kapal Api Group) die 190 ha koffieplantages bezit.

De voornaamste boerenorganisatie in Enrekang is Benteng Alla, opgericht in 2001. Benteng heeft 2217 leden (slechts 67 van hen zijn vrouwen) en verkoopt koffie aan verschillende lokale en internationale exporteurs.

Met een gemiddelde plantage van 900 bomen per boerderij is koffie de belangrijkste bron van inkomsten voor de boeren. De meesten telen daarnaast nog andere gewassen maar ze moeten nog steeds rijst aankopen omdat dit hun dagelijkse basisvoedsel vormt. Het gevolg hiervan is dat er maanden zijn van voedseltekorten tussen oogsten.

• De boeren kampen met maanden van voedseltekorten omdat ze afhankelijk zijn van geïmporteerde rijst die ze moeilijk kunnen betalen met hun lage inkomens.
• De productiviteit is laag omwille van verouderende plantages, een gebrek aan goede landbouwpraktijken en ongedierte.
• De kwaliteit is ongelijkmatig omdat men bij de verwerkingstechnieken voor de naoogst geen standaarden hanteert en er een gebrek is aan interne normen.
• De reputatie van koffie uit Sulawesi heeft een deuk gekregen. Een verbeterde kwaliteit zou leiden tot een grotere vraag en betere prijzen.
• Gezamenlijke verkopen maken nog steeds slechts een klein deel van de handel uit, zodat boeren een beroep moeten doen op tussenpersonen die hen lage prijzen bieden.
• De boerenorganisaties zijn te zwak om een invloed uit te oefenen op de stakeholders van de koffie.
• De neerwaartse trend in koffieprijzen als gevolg van lage kwaliteit en productiviteit maakt dat vele boeren hun koffieplantages verwaarlozen.

• Om de periodes van voedseltekort te overwinnen, introduceren we agro-bosbouwtechnieken: mengteelt met voedingsgewassen, geiten in de koffieplantages zorgen voor natuurlijke bemesting en onkruidverdelging, etc.
• Om opbrengsten te verhogen, zetten we in op het ontwikkelen en commercialiseren van organische meststof. Die wordt gemaakt van koffie-afval en geitenmest waarna de boeren de overschot kunnen verkopen.
• Om de productiviteit te verhogen, promoten we de vervanging van oude koffiestruiken door nieuwe exemplaren en geven we steun aan de Farmer Field Schools waar nieuwe kweektechnieken van boer tot boer worden doorgegeven.
• Om de kwaliteit te verhogen, helpen we de boeren Interne Kwaliteitscontrolesystemen op te zetten en te bewaken.
• Om de zakelijke vaardigheden van de boerenorganisaties te versterken, organiseren we opleidingen in management en ondernemerschap.
• We versterken de relaties tussen boerenorganisaties en de exporteurs. Zo ontwikkelen exporteurs een zakenrelatie waar ook boeren een stem in hebben zonder de hulp van tussenpersonen.
• We moedigen boerenorganisaties aan om lid te worden van Asosiasi Kopi Speciality Indonesia (AKSI) en zo hun netwerk uit te breiden.
• We brengen de verschillende stakeholders in de sector samen (producenten, privébedrijven, overheid etc.) om te werken aan gemeenschappelijke agenda. De benoeming van Toraja als Beschermd Geografisch gebied (MPIG) is daarbij het vertrekpunt. We willen de koffie uit Toraja en Enrekang de reputatie teruggeven die ze in de jaren ’70 genoot.

• PPKT heeft een geschreven overeenkomst opgemaakt met Sulatco, de tweede grootste exporteur in de regio, waarin boeren een betere onderhandelingspositie krijgen. Het akkoord omvat ook dagelijkse uitwisseling van marktinformatie.
• Benteng Alla heeft een contract getekend met Bintang Tunggal Sejati (BTS).
• Beide organisaties hebben een intern informatiesysteem ontwikkeld dat hen toelaat om toe te zien op het volume, de smaak en de kwaliteit van hun gewassen.

• Een stijging in de productiviteit van 15%.
• 6000 nieuwe Arabica bomen in Sulawesi.
• Beide boerenorganisaties zullen het aantal betalende leden verdubbelen.
• De boerenorganisaties zullen tegemoet komen aan de kwaliteits- en productiestandaarden met een jaarlijkse verkoop van 500 ton koffie van hoge kwaliteit.
• Agrobosbouw en andere duurzame landbouwpraktijken samen met hogere opbrengsten zullen de voedselsoevereiniteit van de families verzekeren.
• PPKT en Benteng Alla zullen hun netwerk hebben uitgebreid als resultaat van hun deelname in AKSI.

• De stijging in productie en kwaliteit en de nieuwe kracht van de boerenorganisaties zouden het koffiegewas aantrekkelijk moeten maken voor andere boeren.
• De koffie van Sulawesi zal opnieuw de reputatie krijgen van hoge kwaliteitskoffie op de internationale markt.
• De resultaten van dit project zouden andere koffieverwerkingsbedrijven moeten inspireren om hun aankoopbeleid toegankelijker te maken voor boeren.
• Een meer duurzame productiemethode zal ervoor zorgen dat de boeren beter kunnen omgaan met de uitdagingen van de klimaatverandering en een eerlijke prijs verzekeren voor boeren.