De 'Way to Go' naar een leefbaar inkomen voor Ghanese cacaoboeren
De 'Way to Go' naar een leefbaar inkomen voor Ghanese cacaoboeren
70% van de wereldwijde cacaoproductie gebeurt vandaag in West-Afrika en het overgrote deel van de cacaoplantages bevindt zich in Ghana en Ivoorkust. De stijgende cacaoproductie in deze landen heeft geleid tot overmatige ontbossing met als gevolg dat er vandaag bijna geen oerwoud meer over is in Ivoorkust. Ook in Ghana brengt de uitbreiding van de landbouw tal van beschermde gebieden in gevaar.
Een ander schrijnend probleem op de West-Afrikaanse cacaoplantages is kinderarbeid. Naar schatting werken ruim twee miljoen kinderen op cacaoplantages in Ghana en Ivoorkust, waar ze fysiek belastend en gevaarlijk werk moeten doen in plaats van naar school te kunnen gaan. Hoewel er de laatste jaren heel wat succesvolle onderwijsprojecten in de regio gelanceerd zijn om dit probleem aan te pakken, blijft het aantal kinderarbeiders toenemen, onder meer door kinderhandel.
In december 2018 lanceerde de Belgische regering het Beyond Chocolate Charter als een gezamenlijke ambitie van de Belgische chocoladesector, het maatschappelijk middenveld, sociale investeerders en de Belgische universiteiten om onze chocolade duurzamer te maken. Dit industriebrede engagement heeft als doel kinderarbeid aan te pakken, ontbossing te bestrijden en een leefbaar inkomen voor de lokale cacaoproducenten te verzekeren. De Belgische chocoladesector wil tegen 2025 enkel nog 100% duurzame chocolade produceren en tegen 2030 een leefbaar inkomen verzekeren voor alle cacaoboeren.
We zien dat het voor kleinschalige boeren vaak niet voldoende is om een gegarandeerde minimumprijs te krijgen voor producten als koffie of cacao. Daarom zal dit project werken met het 'Living Income Framework' dat de grondoorzaak van alle problemen in de cacaoindustrie moet aanpakken: armoede. Cacaoboeren die met minder dan 1 dollar per dag een familie in leven moeten houden, liggen niet wakker van ontbossing. Daarom is het 'Living Income' berekent op het jaarinkomen dat een boerengezin nodig heeft om aan hun basis mensenrechten te voldoen.
Al sinds 2015 proberen we er bij Lidl voor te zorgen dat alle cacao in onze huismerkproducten gecertifieerd duurzaam is en voldoet aan de duurzame normen van UTZ, Rainforest Alliance en Fairtrade. Met 'Way To Go'-chocolade gaat we nog een stap verder door boven op de minimummarktprijs en de Fairtrade-premie nog een bijkomende premie te betalen die rechtstreeks wordt geïnvesteerd in concrete projecten op het terrein. Vandaag zijn 'Way To Go'-chocoladerepen enkel te vinden in België en Nederland, maar andere landen zullen snel volgen.
Voor Rikolto zal onze Ghanese collega Abdulahi Aliyu het project leiden met als doel een chocoladereep te produceren en te verkopen die 100% duurzaam is in de hele toeleveringsketen. Daarom is dit zo'n belangrijke testcase voor het Living Income framework. Bovendien is het de eerste keer dat Rikolto zijn cacao-expertise in Ghana toepast.
Rikolto bundelt zijn krachten dus met supermarktketen Lidl, Fairtrade België & Internationaal en Kuapa Kokoo, een baanbrekende boerencoöperatie en toonaangevende producent van ethische cacaobonen met meer dan 100.000 leden verdeeld over zes cacaoteeltgebieden in Ghana. Lidl is de initiator en facilitator van het project en zal optreden als overall coördinator. Rikolto en Fairtrade zijn de officiële strategische organisaties ter plaatse die het project in de praktijk zullen uitvoeren. Door samen te werken zorgen we voor een leefbaar inkomen voor alle mensen die betrokken zijn bij de 'Way To Go'-waardeketen.
Uitdagingen
Extreme armoede is nog steeds de norm onder West-Afrikaanse cacaoboeren en de huidige initiatieven en programma’s zijn niet voldoende om hun problemen aan te pakken. Aangezien andere problemen vaak hieruit voortvloeien, zullen ontbossing en kinderarbeid enkel opgelost worden als de boeren voldoende betaald worden voor hun activiteiten.
Hoewel Ghana een van 's werelds grootste cacaoleveranciers is, is de productiviteit er in deze sector bij de laagsten ter wereld. Dit komt enerzijds omdat veel boeren stoppen met investeren in hun boerderijen, maar ook omdat ze het gewas verbouwen op te kleine percelen en de verkeerde praktijken toepassen. Daardoor kunnen ze vaak niet genoeg verkopen om van te leven. Het is noodzakelijk om zowel de productiviteit van cacao als de diversificatie van de gewassen te verbeteren om de inkomsten van deze boeren te vergroten.
Wat het overbruggen van de genderkloof betreft, bevinden de uitdagingen zich eerder in de huishoudens dan op de velden. Hoewel heel wat vrouwen meehelpen bij het oogsten en verwerken van cacaobonen, mogen zij in sommige gemeenschappen door sociaaleconomische omstandigheden en culturele tradities geen eigendom of land bezitten. Hoewel er dus heel wat vrouwelijke cacaoboeren zijn, kunnen zij zelden tot nooit eigenaar worden van een cacaoboerderij.
Op dit moment is de gemiddelde cacaoboer ouder dan 50 jaar en is er geen zicht op een generatiewissel. Kinderen van boeren zien vaak geen toekomst in de cacaosector en stappen over op andere, meer winstgevende teelten of trekken naar de steden in de hoop daar een beter leven te vinden. Toch hangt de toekomst van de cacaoteelt af van een nieuwe generatie boeren.
Strategieën
We kozen voor een partnership met Kuapa Kokoo omdat het een sterke organisatie is die 100% transparantie en traceerbaarheid kan garanderen. Binnen de coöperatie is er een toegewijde commissie die toezicht houdt op de boerengemeenschappen om er zeker van te zijn dat er geen sprake is van kinderarbeid.
Zoals hierboven reeds aangegeven zal Lidl optreden als algemeen coördinator van het 'Way To Go'-initiatief. Samen met Kuapa Kokoo tekenden zij twee strategieën uit die direct zullen bijdragen aan de toekomstige duurzaamheid van het bedrijf. Hoe meer succes Way To Go heeft, hoe meer boeren daarvan de vruchten plukken. Naast het geven van advies laat Rikolto een kosten-batenanalyse uitvoeren en verzorgt het de economische onderbouw van de interventies binnen het project.
Onze collega's ondersteunen de boeren bij de diversificatie van hun inkomen en bij de professionalisering van hun productieproces:
We leiden deskundigen onder de boeren op om ervoor te zorgen dat pesticiden volgens de strengste normen worden gebruikt en dat de snoei- en naoogstpraktijken goed worden uitgevoerd. In een later stadium zullen we agrobosbouw introduceren om schaduw- en fruitbomen te planten binnen de cacaoplantages. Dit zal bijdragen aan het verminderen van de negatieve gevolgen van de klimaatverandering en een hogere productiviteit garanderen.
Aangezien inkomstendiversificatie de ruggengraat van dit project is, zullen we onze krachten bundelen met de boeren om andere gewassen te verbouwen en aanvullende producten zoals rijst, honing en zeep te verwerken en op de markt te brengen.
In een eerste fase zal Rikolto een Village Savings and Loan Association (VSLA) opzetten; een financiële instelling op gemeenschapsniveau om investeringen in de landbouw en gemeenschapsbedrijven mogelijk te maken. Wanneer we in het verleden dergelijke initiatieven opzetten, constateerden we dat deze doorgaans veel vrouwen aantrokken, waardoor het een sterke vrouwelijke empowerment tool werd. De VSLA zal vrouwen in staat stellen om zelf te onder nemen, afgezien van de culturele restricties in hun land. Zo zullen we vrouwen opleiden om te starten met de kweek van zaailingen; kleine kiemplantjes die op hun beurt op plantages geplant kunnen worden. Vervolgens kunnen vrouwen deze zaailingen verkopen aan andere leden van de gemeenschap die ze inzetten in agrobosbouwpraktijken. Zo zorgen we enerzijds voor een inkomen voor de vrouwen en dragen we anderzijds bij aan het oplossen de ontbossing.
Jongeren die geïnteresseerd zijn in de productie van cacao en al een klein perceel bezitten, zullen worden ondersteund bij het toepassen van moderne landbouwpraktijken en het opzetten van hun bedrijf. Daarnaast richten we ook onze blik op jongeren die geen cacaoboeren willen zijn. Ook hen voorzien we van opleidingsmogelijkheden en helpen we bij het opstarten van kleine en middelgrote ondernemingen (KMO's) die diensten verlenen zoals snoeien en wieden.
De geleerde lessen worden gedeeld met de Living Income Community of Practice en de Beyond Chocolate partners.
Duur van het project: Het cacaoproject van Rikolto in Ghana zal 2 jaar lopen, van begin juni 2019 tot eind mei 2021.
Kuapa Kokoo, opgericht in 1993 en gevestigd in Kumasi, was de eerste coöperatie in Ghana die ooit het Fairtrade certificaat kreeg.
Wie plukt de vruchten van dit project?
Doorheen het project staan we in nauw contact met zo'n 440 boerengezinnen. In totaal zijn dit ongeveer 2.640 mensen. Het doel van het project is om de verworven kennis binnen de gehele Kuapa Kokoo-organisatie te delen, waardoor indirect de 100.000 aangesloten leden en hun families worden bereikt. Alles samen zijn dit meer dan 600.000 mensen.
Korte termijn: Het project heeft tot doel de levensomstandigheden van ten minste 440 boerenhuishoudens in Ghana te verbeteren en de bewustwording van miljoenen Lidl-klanten te vergroten.
Middelgrote termijn: het project heeft als doel het aantal cacaoboeren te vergroten door uit te breiden naar andere chocoladeproducten, te verspreiden naar andere Lidl-landen en andere detailhandelaren te inspireren.
Op de lange termijn is het de ambitie van Lidl om niet alleen haar cacao, maar al haar grondstoffen afkomstig uit het Zuiden te verplaatsen naar een leefbaar inkomen of een leefbaar loon. Er is geen ander alternatief. Gelukkig is Lidl niet alleen. Alle belangrijke en geloofwaardige spelers zullen deze verschuiving moeten maken. En Rikolto is klaar om deze overgang te ondersteunen.
Dit project is een van de eerste verwezenlijkingen van het Beyond Chocolate Charter, dat door alle grote spelers uit de Belgische chocoladesector werd ondertekend.
Wat willen we bereiken tegen 2021?
Het project wil de levensomstandigheden van minstens 440 boerenfamilies (zowel mannen als vrouwen) in Ghana verbeteren, hun bedrijfsactiviteiten veerkrachtig en duurzaam maken en meer dan een miljoen klanten in de landen waar de chocoladereep zal worden verkocht, sensibiliseren. ** Wat willen we bereiken tegen 2030?**
Het project wil het aantal begunstigden verhogen door uit te breiden naar meer Kuapa Kokoo-leden en andere chocoladeproducten, door te verspreiden naar andere Lidl-landen en door andere retailers te inspireren.
