De landbouwministers hebben maandag bedacht dat de crisis in de sector kan bedwongen worden door de export aan te zwengelen en meer subsidies te voorzien voor de boeren. Geen van beide oplossingen biedt stabiele toekomstperspectieven. Het is verwerpelijk dat boeren tot in den treure moeten terugvallen op subsidies om financieel boven water te blijven. Bovendien is het moeilijk voor boer Jan om te concurreren op de wereldmarkt tegen goedkopere producten van zijn collega’s uit Oekraïne, Brazilië of Nieuw Zeeland. Welke jonge boer(in) voelt zich nog aangetrokken tot het landbouwberoep als hij/zij ziet dat het voor de meeste boeren onmogelijk is om een inkomen te halen uit de verkoop van zijn/haar producten? De uitdaging bestaat erin om meerwaardeverhalen uit te bouwen die zowel de binnenlandse als de buitenlandse consument aanspreken en waarvoor ze bereid zijn te betalen.
Producten met een verhaal
De Belgische consument is zeker geïnteresseerd in Belgische producten met een verhaal: akkerrandenbrood, vogelweide kaas, varkens met liefde gekweekt, boomgaarden met bloemenweiden, etc. Strenge voorwaarden m.b.t. voedselveiligheid volstaan niet meer als meerwaarde voor de Belgische markt. De boeren willen daar maar al te graag in mee gaan, op voorwaarde dat ze voor deze extra inspanning ook vergoed worden. Dominique Michel, directeur van Comeos – federatie van de retail – pleitte zaterdag in de Standaard eveneens voor meer exclusieve landbouwproducten en bevestigt dat de consument bereid is daarvoor te betalen. Dit blijkt ook uit talrijke gesprekken die Vredeseilanden de voorbije maanden heeft gevoerd met supermarkten en bedrijven in de voedingsindustrie.
Nieuwe samenwerkingsverbanden
De sleutel bestaat erin om van dit voorstel een haalbare en duurzame oplossing te maken. Er zijn reeds verschillende nicheproducten met een verhaal in de rekken van de supermarkten – maar alles bij mekaar gaat dat over een zeer klein deel van hun omzet. Hoe krijg je dit vanuit de niche naar de mainstream? Boeren kunnen samen met supermarkten en bedrijven in de voedingsindustrie een business model uitwerken dat een toekomstperspectief biedt voor duurzame producten met een meerwaarde. Kijk bv. naar de Stichting Veldleeuwerik in Nederland. Dergelijke samenwerking gaat verder dan het korte termijn winstbejag en heeft enkel kans van slagen als er lange termijn perspectieven worden vooropgesteld, als er vertrouwen wordt uitgebouwd, als er meer transparantie komt in de keten, en als er een evenwichtige verdeling is van de winsten en de risico’s. Dergelijke kwaliteitsproducten hoeven bovendien voor de consument niet zo veel meer te kosten.