Stadslandbouw gaat over meer dan daktuinen

Stadslandbouw is de tijdelijkheid voorbij. Dat bleek vrijdag 9 november waar 110 gasten uit Nederland en Vlaanderen zich in Leiden verzamelden voor de tweede stadslandbouwdag. Collega Gert Engelen was erbij en deelde onze ervaring met de Leuvense voedselstrategie, die we mee tot stand hielpen komen.

Je ziet dat er de voorbije jaren in sneltempo een dynamiek is op gang gekomen rond steden en voedsel. Zo'n bijeenkomst zoals die in Leiden is belangrijk omdat het mensen helpt om hun dagelijks werk in een groter geheel te zien. Het geeft iedereen de kans om linken te leggen en deel te worden van een groter platform.

Vanuit Vlaanderen waren we er met collega's van VVSG, VLM, VELT en Voedselteams. De voorbeelden die uit ons land aan bod kwamen, gingen over de Leuvense en Gentse voedselstrategie en de Stadsakker in Tienen - ook Kortrijk was aanwezig.

Ik denk dat onze benadering met Rikolto voor de nodige verbreding kan zorgen. Als het over steden en voedsel gaat, wordt dat snel verengd tot stadslandbouw met tuintjes op daken en balkons. In de voedselstrategieën die wij tot stand brengen, komt ook de bredere stadsregio in beeld. Zo kan je professionele boeren en boerinnen op het omliggende platteland betrekken, maar evengoed je horeca, scholen, ziekenhuizen,…

Zo vormden boeren rond Tegucigalpa (Honduras) een consortium met supermarkten uit de stad om samen te werken. In Leuven ligt er een idee voor een lokaal distributieplatform dat boeren uit de omgeving efficiënt verbindt met lokale supermarkten en restaurants.

Die brede kijk maakt ook dat initiatieven niet in een niche voor de welgestelde middenklasse blijven steken. Juist in een stad kan voedsel dé hefboom zijn om via scholen en sociale instellingen ervoor te zorgen dat duurzaam en kwaliteitsvol voedsel voor iedereen beschikbaar komt.

In het verleden ging de discussie dikwijls over de vraag: moet een stedelijke voedselstrategie vertrekken vanuit de burgers of vanuit de overheid? We weten nu uit de praktijk dat die tegenstelling niet echt relevant is. Als het enkel burger-gedreven is, zonder betrokkenheid van de stad, ga je niet kunnen doordringen tot de mainstream-markt en weinig impact bereiken. Maar als het enkel vanuit de stedelijke overheid vertrekt, ontbreek je draagvlak. Wie het initiatief neemt, maakt eigenlijk niet uit. Betrokkenheid is de sleutel.

Er komt zeker een vervolg op deze uitwisseling. Je pikt zoveel op gedurende één dag... Het is nu weer verder zoeken om al die bewegingen ook bij ons beter op elkaar kunnen afstemmen. Kortrijk, Brugge, Antwerpen, Gent, Leuven, Mechelen, Genk, Tienen, Oostende… veel steden zijn hierover aan het nadenken.