De rechtbank van eerste aanleg te Brussel veroordeelde op 29 maart 2011 Thierry Debels wegens het berokkenen van morele schade aan Vredeseilanden. In het boek ‘Hoe goed is het goede doel’ dat verscheen in november 2007 betichtte Debels Vredeseilanden ongefundeerd van fraude en bedrog. De rechtbank kent Vredeseilanden de gevorderde 1 euro morele schadevergoeding toe. (update onderaan)
Vredeseilanden argumenteerde dat Debels morele schade heeft berokkend door zich niet te gedragen als een zorgvuldig (onderzoeks)journalist - een titel die hij zichzelf op de achterflap van het boek toekent. De rechtbank geeft Vredeseilanden nu gelijk.
Zo heeft Thierry Debels nooit aan Vredeseilanden om een reactie gevraagd op de aantijgingen die hij formuleert in zijn boek. Daardoor verspreidde hij bewust foute informatie, onder meer over de lonen, de financiën en de ontwikkelingsprogramma's van Vredeseilanden, terwijl de correcte informatie heel gemakkelijk was te bekomen.
De rechtbank is in haar besluit dan ook hard voor de heer Debels en zijn werkwijze. “De feitelijkheden waarover hij meent dat deze niet betwist worden zijn vaag, niet onderbouwd en laten geenszins toe tot het door hem gemaakte besluit te komen.” Over de ondertitel waarin Debels beweert dat van elke 100 euro maar 1 euro naar het Zuiden gaat, oordeelt de rechtbank: “Het citaat is duidelijk en schokkend, de uitleg ervoor veel minder en geenszins voldoende verklaard.”
Luuk Zonneveld, directeur van Vredeseilanden, reageert tevreden op het vonnis. “We zijn blij dat hiermee de goede naam van Vredeseilanden bevestigd wordt ten aanzien van onze vrijwilligers en alle mensen die ons steunen.”
Vredeseilanden helpt boeren en boerinnen een goed inkomen te verdienen uit hun arbeid, zodat ze niet afhankelijk blijven van hulporganisaties. Vredeseilanden ondersteunt daarom boerenorganisaties, die opleidingen geven, aan productieverbetering werken en zorgen dat de producten van hun leden hun weg vinden naar de consument aan een goede prijs.
Enkele citaten uit het vonnis:
Over de titel: 'van elke 100 euro gaat slechts 1 euro naar het Zuiden’ (p6)
“De feitelijkheden waarover hij meent dat deze niet betwist worden zijn vaag, niet onderbouwd en laten geenszins toe tot het door hem gemaakte besluit te komen. Het citaat is duidelijk en schokkend, de uitleg ervoor veel minder en geenszins voldoende verklaard.”
Over de vermeende hoge lonen (p7)
“Hetgeen hij omtrent de lonen van de directie verklaart in zijn boek is verkeerd.”
Over de lonen in het Zuiden (p8)
“Deze beweringen zijn niet alleen kort door de bocht, doch ook foutief en geven een verkeerde indruk aan de lezer. De heer Debels betwist niet dat hij een verkeerd beeld schetste.”
Over de vermeende fraude in Zimbabwe (p8)
“In conclusie komt de heer Debels op dit citaat niet terug en gaat dus ook niet betwisten dat hij opnieuw een vrij gratuite bewering heeft neergepend, die achteraf niet blijkt te kloppen.”
Over de vermeende te hoge voorraad geld in kas (p8)
“Door zich enkel te beperken van het vermelden van bepaalde cijfers, waarvan inderdaad niet betwist wordt dat deze meestal correct zijn, en hieruit een zeer eenzijdige opmerking over te maken zonder ook maar enigszins de keuzes van de vzw kenbaar te maken, begaat hij opnieuw een fout aangezien hij een louter subjectieve mening kenbaar maakt daar waar de vzw duidelijk een officiële verklaring heeft.”
Over vermeende de te hoge winst (p9)
“Het grote winstbedrag van 2005 wordt weerom eenvoudig verklaard door de vzw Vredeseilanden een geenszins opgenomen in het boek van de heer Debels.”
“De heer Debels stelt dat hij niet onderworpen is aan dezelfde deontologische verplichtingen als een journalist aangezien hij een academicus is en slechts in dit kader artikels en boeken schrijft. Hij wordt hierin niet gevolgd. (…) Op de achterflap van het boek wordt hij letterlijk als onderzoeksjournalist omschreven (…)” (p10)
“De heer Debels heeft de neiging zelf verwarring te stichten. Enerzijds gaat hij zijn boek omschrijven als een wetenschappelijk werk, anderzijds stelt hij dat hij in zijn boek niet meer doet dan een mening te geven over objectieve gegevens die correct zijn weergegeven. Uit de analyse van verschillende passages uit het boek blijkt dat de heer Debels niet altijd even correcte objectieve gegevens gebruikt, dat hij meermaals zeer kort door de bocht gaat en dat hij slechts zeer weinig bronnen raadpleegt om zijn redeneringen te staven.” (p10)
“De heer Debels kan niet ontkennen dat hij zeer weinig bronnen heeft geraadpleegd bij het schrijven van zijn boek. Hij steunde enerzijds op verklaringen van twee ex-medewerkers en nota’s, interne e-mails en documenten die door deze ex-werknemers werden ter beschikking gesteld. Anderzijds erkent hij kennis te hebben genomen van de jaarrekening en de toelichting hiervan zoals verschenen op de website van de vzw Vredeseilanden. Hierboven werd aangetoond dat de analyse van deze jaarrekening en toelichting niet juist is en ook de stellingen van de voormalige werknemers zijn eerder eenzijdig van aard.” (p11)
“De heer Debels heeft gelijk wanneer hij stelt dat een journalist niet telkens kan gehouden zijn de volledige waarachtigheid van bepaalde aangehaalde feiten te onderzoeken. Hij wordt echter niet gevolgd wanneer hij niet gehouden is tot een strikte objectiviteit. Wanneer hij echter een boek schrijft, waar hij naar eigen zeggen twee jaar voorafgaandelijk aan de publicatie ervan een onderzoek gevoerd heeft, dan mag verwacht worden dat de objectieve feiten die hij aanhaalt, correct zijn. Dit blijkt hier niet het geval te zijn geweest.” (p11)
“De morele schade zoals door de vzw Vredeseilanden van 1 euro wordt dan ook toegekend.” (p12)
