"Ik zorg ervoor dat boerenorganisaties een sprong kunnen maken"

Nana Suhartana coördineert ons werk rond rijst in Indonesië. Wat dat precies inhoudt, legt hij zelf uit in dit interview.

Ik werkte vroeger voor het Nationaal Netwerk van Boerenorganisaties in Indonesië. Boeiend, maar ik zat de hele tijd in vergadering of op m’n bureau. In 2008 sloten we ons aan bij het Vredeseilanden (Rikolto) netwerk in Indonesië en ik was meteen geboeid door hun manier van werken. Ik kreeg zin om meer in de dorpen zelf, bij de boerenorganisaties, te gaan werken, en van hen te leren. Ondertussen coördineer ik het rijstprogramma in Indonesië.

Dat is een heel veelzijdige job!

In de eerste plaats zorg ik voor de planning van alle activiteiten, voor de supervisie, voor het verzamelen van de nodige gegevens om een goed jaarrapport te kunnen schrijven voor mensen en organisaties die ons financieel steunen. Dat is dus voornamelijk vergaderen en overleggen met andere spelers in de rijstketen.

Een tweede aspect heeft dan te maken met opleidingen voor boerenorganisaties. Ik zorg ervoor dat zij een sprong kunnen maken in hun visie en werking. Laat me een concreet voorbeeld geven. Boeren zijn -natuurlijk- vooral bezig met hun werk op het veld. Hoe kan ik beter produceren? Hoe kan ik ziektes bestrijden? Hoe kan ik mijn opbrengst verhogen? Na de oogst brachten de boeren hun rijst in grote zakken op de markt. Maar over marketing hadden ze nog nooit nagedacht. En dat terwijl ze echt wel een speciale rijst telen: de boeren telen hun rijst op een milieuvriendelijke manier, sommige groepen hebben zelfs een biolabel. Ze moeten zich dus kunnen onderscheiden op de markt. Dus hebben we samen met de boeren bekeken hoe ze hun rijst in verpakkingen van 1kg, 2kg of 5kg op de markt kunnen brengen. Zo maken ze een merk van hun rijst en krijgen ze er een meerprijs voor.

Eigenlijk wil ik boerenorganisaties professioneler maken, hen laten werken volgens bepaalde kwaliteitsstandaarden. Ze moeten democratisch georganiseerd zijn, hun boekhouding moet in orde zijn, ze moeten een intern systeem hebben om de kwaliteit van de rijst van alle leden te kunnen opvolgen, etc.

Doorgaans ben ik heel streng, vinden de leiders van de boerenorganisaties. “Ik heb bewijzen nodig, geen verhaaltjes,” zeg ik altijd. Als ze zeggen dat ze 3 ton rijst in voorraad hebben, dan wil ik die zien. Als ze zeggen dat ze winst gemaakt hebben, dan wil ik de boekhouding bekijken om dat te checken. Alleen zo gaan boerenorganisaties vooruit.

En sinds 2017 is er nog een extra laag bijgekomen in mijn werk, op internationaal niveau. We hebben bij Vredeseilanden een internationale groep van collega's die in hun regio op rijst werken. Ik vertegenwoordig het rijstprogramma van Indonesië in de cluster. We wisselen er met elkaar uit over de successen en problemen in onze rijstprogramma’s. We zoeken samen naar de efficiëntste manieren om te zorgen dat consumenten wereldwijd toegang hebben tot veilige, gezonde rijst die is geproduceerd met respect voor het milieu en waarvoor kleine rijstboeren een eerlijke prijs krijgen.

Zeker. Ik geef opnieuw een concreet voorbeeld, iets wat ik heel frustrerend vind. Beloftes waarmaken is voor veel boerenorganisaties niet evident. Ze zeggen dat ze een plan hebben om te verkopen op markt x, of om probleem y aan te pakken, maar na weken is er nog altijd niets gebeurd. Het is dan mijn job om te zien waarom ze niet antwoorden. Is het omdat ze de mankracht niet hebben? Ontbreekt het hen aan moed/durf om bepaalde zaken aan te pakken? Hebben ze de middelen niet? Soms is er een klant die bepaalde vragen stelt, maar er komt geen antwoord van hun kant... Dat is niet professioneel, en zo ben je geen geloofwaardige businesspartner voor klanten.

Het hele Sunria-verhaal… Hoe kleine rijstboeren erin geslaagd zijn om zo’n kwaliteitsvolle rijst te telen, de certificering te halen, en dat die dan nog eens geapprecieerd wordt door klanten aan de andere klant van de wereld… ja, dat maakt me echt trots. De samenwerking met Biofresh is een bewijs dat wat wij “inclusieve business” noemen - handel waarbij boeren echt volwaardige partners zijn - echt mogelijk is.