Een American dream, made in Honduras

We treffen Leo Dan Ecueda in de gang van zijn huis dat gelegen is tussen de beboste hellingen van de gemeente Guanacaste. Leo Dan groeide op in een familie van traditionele koffietelers tot de gevreesde schimmelziekte ‘La roya’ deze traditie bruusk kwam verstoren. Deze gebeurtenis en een paar cacaoplantjes die hij van zijn vader had gekregen, brachten hem uiteindelijk bij de cacao. Maar eerst nam Leo Dan, zoals vele Hondurezen, een heel ander pad. Op zoek naar de ‘American dream’ trok hij naar de Verenigde Staten. Het werd een moeilijke reis, met talrijke obstakels en moeilijkheden. Maar hij slaagde in zijn opzet en gedurende 6 jaar werkte hij er als arbeider in de bouw.

“Toen ik wat geld gespaard had, keerde ik uit eigen beweging terug en kocht ik in Honduras 7 hectaren landbouwgrond. Ik bouwde er een huisje, hield er een paar koeien en zaaide voornamelijk maaigras als voeder. Om rond te komen kluste ik hier en daar bij, ik dacht er toen absoluut niet aan om cacao te gaan telen. Ook toen enkele ingenieurs van Aprosacao me kwamen opzoeken en me vertelden dat ik op mijn terrein met succes cacao zou kunnen telen, stuurde ik hen eerst wandelen. Onbegrijpelijk eigenlijk, als je weet dat ik nu elke 2 weken 2000 peso (+/- 100 euro) verdien met de cacaoteelt, het belangrijkste deel van mijn inkomen. Gaan werken als contractarbeider hoef ik nu niet meer te doen.”

In Honduras verbouwen veel boeren, vanuit hun traditie, dezelfde gewassen. Er wordt op hetzelfde moment geoogst en dat zorgt voor beperkte winsten. Dat was ook het geval voor Leo Dan. “Terug in Honduras had ik het in het begin moeilijk” zegt hij. “Ik heb zelfs overwogen om terug te keren naar de VS, ik teelde in die tijd nog geen cacao. Maar reizen naar de VS werd alsmaar moeilijker en gevaarlijker, meer en meer hoorde je verhalen van migranten die om het leven komen in Tamaulipas, de grensstreek tussen Mexico en de VS. Geen ‘American dream’ voor die mensen ...”

In de hoop op betere tijden begon Leo Dan toch cacao te telen, dat betekende hard werken voor hemzelf, maar ook voor zijn vrouw en zijn zoon. In het begin viel het resultaat tegen, wat de twijfel over de keuze voor cacao opnieuw deed opflakkeren. Maar door verbeteringen in de teelt, het gebruik van zelfgemaakte meststoffen en veel geduld ging het geleidelijk beter. “Alles veranderde vanaf het moment dat ik mijn eerste zakken cacaobonen kon verkopen en met 500 Lempira (+/- 20 euro) naar huis terugkwam. Van dan af ging het in een stijgende lijn. De cacaoteelt heeft ons leven veranderd. Ik ben de mensen van Aprosacao en alle anderen die ons hebben geholpen eeuwig dankbaar. “

“Cacaobomen beginnen vrucht te dragen na 3 jaar. In het begin had ik maar een 15-tal kg opbrengst, maar nu is dat al 200kg om de 2 weken. Vorig jaar verdiende ik met de cacaoteelt al 15.000 peso (+/- 730 euro), dit jaar zal dat een stuk meer zijn. Bovendien helpt de cacaoteelt tegen de ontbossing en bezorgen de bomen ons een aangename leefomgeving. Geen haar op mijn hoofd dat er nog aan denkt om te emigreren naar de VS.”

Don Leo Dan combineert de cacaoteelt met bananenbomen, wat voor diversiteit in gewassen, maar ook voor diversificatie van inkomsten zorgt. Hij is ervan overtuigd dat hij op deze manier verder aan landbouw kan blijven doen, met respect voor de natuur. In zijn plantages zijn egels en gordeldieren vaste klanten, en er zwierf al eens een paar weken een beer rond. Geen probleem, vindt hij, het lawaai van de kinderen zorgt ervoor dat de dieren niet te dicht bij het huis komen.

Het was ons al de hele tijd opgevallen tijdens het gesprek, het aangezicht van Leo Dan is aan de rechterkant behoorlijk gehavend, met een stevig blauw oog er bovenop. Hij vertelt ons dat hij veel geluk heeft gehad. Toen hij tijdens een regenbui op een helling aan het werk was, is hij uitgegleden en met het aangezicht vol op een rotsblok terecht gekomen. “Ik was een tijdje buiten bewustzijn en toen ik bijkwam bloedde ik nog als een rund. Met veel moeite ben ik er in geslaagd om het huis te bereiken. De kinderen waren in alle staten toen ze me zagen. In het hospitaal van Atacames heeft een chirurg de wonden en breuken kunnen hechten. Je ziet er nu al niet zo veel meer van.”

Toen hij begon met de cacao-teelt kende Leo Dan nauwelijks iets van cacao. Maar met de hulp van specialisten en met gepaste opleidingen leerde hij de knepen van het vak. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk om stenen te verwijderen waar ze de wortels kunnen beschadigen. Omdat chemische bestrijdingsmiddelen uit den boze zijn, wordt de cacaoboeren geleerd hoe ze natuurlijke bestrijdingsmiddelen kunnen maken. De insecten die de cacaoplanten kunnen bedreigen, worden door de geur van het middel op afstand gehouden, weet Leo Dan uit ervaring. Het middel wordt gemaakt met bladeren van planten die makkelijk te vinden zijn.

Verschillende boeren uit de streek hebben Leo Dan al proberen te overtuigen om bij zijn cacaoteelt chemische meststoffen te gebruiken. “Dat geeft een veel snellere opbrengst. “. Maar Leo Dan laat zich niet ompraten en blijft trouw aan de biologische manier van telen zoals hij het heeft geleerd van de mensen van Aprosacao. Op lange termijn is dit de beste optie, vindt hij.