Zeewier in Indonesië

Indonesië is de op één na grootste zeewierproducent ter wereld (na China), met een aandeel van 38% in de wereldwijde zeewiermarkt. De zeewierteelt in Indonesië draait voornamelijk rond carrageen, een natuurlijk product dat gewonnen wordt uit eetbaar zeewier. Carrageen wordt gebruikt in de voedingsindustrie en in cosmetica als natuurlijk verdikkingsmiddel.

Er zijn veel toepassingen met zeewier mogelijk en de vraag stijgt continu. Maar de productie van zeewier in Indonesië is de afgelopen 10 jaar net gedaald. De nationale markt wordt bedreigd door de snelle ontwikkeling van het toerisme en door het vernietigen van drasland (wetland), de habitat van zeewier. Er moet stevig worden geïnvesteerd in de productie van zeewier, om de zeewierboeren een leefbaar, stabiel inkomen te laten halen uit deze sector.

Rikolto zet in op het verhogen van de levensstandaard van deze zeewierboeren. We werken aan een verbetering van de kwaliteit van het zeewier en een verhoging van de opbrengst van de oogst. Dit doen we op 2 locaties in Oost-Indonesië: Nusa Penida en Sikka, Flores.

• Massatoerisme: het groeiende toerisme maakt steeds meer land onbruikbaar voor zeewierteelt.
• Vervuiling: het beschikbaar water is sterk vervuild, o.a. met plastic. Indonesië is de tweede grootste producent van plastic, een belangrijke vervuiler van wetlands.
• Goed beleid: er is een gebrek aan consistent beleid wat betreft de kwaliteit van zeewier.
• Toepassen van goede landbouwpraktijken: door een verkeerd gebruik van meststof, is de zeewierlandbouw in Sikka volledig ingestort. De meststof die in het verleden werd gebruikt is geschikt voor landplanten maar een nachtmerrie voor zeewier. Met als resultaat zeewier waar minder carrageen uit gewonnen kan worden en kopers die geen interesse in het product hebben.
• Organisatie van de boeren: er is nood aan een ander organisatiesysteem in Nusa Penida. De boerenorganisatie heeft structurele ondersteuning nodig bij landbouwprocessen zoals het gebruik van zaden van hoge kwaliteit.
• Bescherming van zeewier: schildpadden, doejongs (Indische zeekoe) en plantenetende vissen zijn een bedreiging voor het zeewierbestand.

• Aanleveren van zeewierzaden van beter kwaliteit.
• Inzetten op landbouwtechnische ondersteuning. Er is nood aan opleiding om betere landbouwtechnieken toe te passen op de zeewierproductie.
• Inzetten op betere technieken om de oogst te verwerken.
• Bevorderen van consumptie en verkoop. Hiervoor is overleg nodig met alle betrokkenen in de zeewierketen.
• Zeewier heeft zeer veel toepassingen. Via marktonderzoek gaan we op zoek naar nieuwe afgeleide zeewierproducten met veel potentieel.
• Het groeiende toerisme in Nusa Penida trekt heel wat werknemers aan, maar maakt tegelijk het beroep van zeewierboer veel minder aantrekkelijk. Het opzetten van een zeewiercentrum biedt antwoorden over hoe omgaan met de zeewiersector en het toerisme. Zeewierlandbouw combineren met toerisme kan voor een extra inkomen zorgen, zeker nu het landbouwgebied afneemt door het toerisme. Het zeewiercentrum is tegelijk een site voor toeristen als een veldlaboratorium, dat onderzoek doet naar zaden en groei van zeewier.
• Training van landbouwers om zeewier te verwerken.
• Overleg met de overheid om de groeiplaatsen van zeewier te beschermen en de zeewiersector te ondersteunen.
• Het installeren van technologie dat de aantasting door zeewieretende dieren verhindert.