In 2016 werd onze organisatie- en bestuursstructuur grondig gewijzigd en werden we een internationale netwerkorganisatie. Ondertussen veranderde ook onze merknaam van Vredeseilanden/VECO naar Rikolto, wat 'oogst' betekent in het Esperanto. Lees hier meer over het waarom van deze veranderingen.
Rikolto als netwerkorganisatie: financiële transparantie
Rikolto, drie rechtspersonen
Wanneer wij het over Rikolto hebben, hebben we het over het geheel van de netwerkorganisatie, onze programma’s en de mensen die voor ons werken wereldwijd. Wettelijk is het plaatje echter iets ingewikkelder: Rikolto bestaat namelijk uit die rechtspersonen.
1. Rikolto België vzw
Rikolto België vzw, voorheen Vredeseilanden vzw, heeft een eigen operationeel programma in België, een Belgische Algemene Vergadering en Raad van Bestuur.
Rikolto België vzw is ook verantwoordelijk voor alle fondsen die voor de internationale werking van Rikolto ingezameld worden bij Belgische donoren (individuen, stichtingen, overheden en bedrijven). Hieronder valt bijvoorbeeld de programmafinanciering van de Belgische Overheid (Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp - DGD) voor het internationale programma van Rikolto (inclusief België).
2. Rikolto International son
Rikolto International is een Belgische Stichting van Openbaar Nut. Het is de legale entiteit die alle Rikolto-kantoren wereldwijd legaal vertegenwoordigt (Latijns-Amerika, West-Afrika, Oost-Afrika, DR Congo, Vietnam en Indonesië), met uitzondering van de vzw. Rikolto International son is operationeel sinds 1 januari 2017 en wordt bestuurd door een internationale Raad van Bestuur en een internationaal Managementteam bestaande uit de directeurs van de verschillende Rikolto-regio’s. De directeur van Rikolto België vzw zetelt in het Managementteam, en 2 leden uit de Belgische Raad van Bestuur zitten ook in de internationale Raad van Bestuur. Legaal zijn het twee verschillende rechtspersonen, maar de connectie is er wel op vlak van besluitvorming.
Rikolto International son is verantwoordelijk voor alle fondsen die voor de internationale werking van Rikolto ingezameld worden bij internationale donoren, en staat daarnaast ook in voor het goed beheer van alle fondsen die Rikolto België vzw inzamelt bij Belgische donoren voor de internationale werking van Rikolto.
3. Rikolto bv
Eind november 2018 richtten Rikolto International son en Rikolto België vzw samen Rikolto bv op, een sociale onderneming met beperkte aansprakelijkheid en sociaal doel. Rikolto België vzw en Rikolto International son hebben elk 50% van de aandelen.
Rikolto bv werd opgericht om de methodologieën, interventies en tools die ontwikkeld zijn binnen de Rikolto groep op te schalen of te implementeren in andere contexten in opdrachten van derden. Rikolto experten worden daarbij ingeschakeld om advies te verlenen aan bedrijven en andere organisaties, die een marktconforme vergoeding betalen voor deze prestaties. Alle winsten vloeien terug naar Rikolto International son en Rikolto België vzw: het inkomen uit Rikolto bv is dus een aanvulling op de activiteiten die gefinancierd worden met giften.
Drie jaarrekeningen, één geconsolideerd jaarverslag
Rikolto België vzw, Rikolto International son en Rikolto bv zijn onderling verbonden op vlak van financiën en organisatie, en ze delen eenzelfde missie en visie. Voor ons voelt Rikolto dan wel als één grote familie, maar wettelijk gezien zijn het drie verschillende organisaties, met drie verschillende geauditeerde jaarrekeningen die apart worden neergelegd bij de Nationale Bank.
Naar onze donoren vinden we het belangrijk om inzicht te geven in het totaalplaatje van onze financieringsbronnen en uitgaven. Om die reden consolideren we voor ons jaarverslag vanaf 2020 steeds de jaarrekening van Rikolto België vzw, Rikolto International son en Rikolto bv, volgens de structuur van de internationale netwerkorganisatie. Voor de jaarverslagen van de jaren voordien, consolideerden we enkel de jaarrekening van Rikolto België vzw en Rikolto International son.
Die consolidatie heeft wel een belangrijk gevolg. Het betekent dat, wanneer je de jaarrekening van Rikolto België vzw, Rikolto International son en Rikolto bv opent, je niet dezelfde cijfers zal zien als in de analytische weergave van de geconsolideerde jaarrekening die je in ons jaarverslag vindt. Dit lichten we steeds in detail toe in ons jaarverslag. Omdat we het belangrijk vinden dat dit voor iedereen duidelijk is, lichten we ook hier graag toe welke financiële gegevens je terugvindt in ons jaarverslag:
• Het algemeen resultaat
Het algemeen resultaat omvat de som van het resultaat van Rikolto België vzw, het resultaat van Rikolto International son en het resultaat van Rikolto bv. Bekijk je de kosten en baten in het jaarverslag in detail, dan zal je zien dat het geconsolideerde totaal niet altijd de som is van de overeenkomstige bedragen in de jaarrekeningen van de drie rechtspersonen zoals gepubliceerd door de Nationale Bank van België.
Een voorbeeld ter illustratie: de fondsen van onze grootste donor (DGD) worden ontvangen door Rikolto België vzw. Hiervan wordt het merendeel overgemaakt aan Rikolto International son, namelijk alle financiering voor de uitvoering van ons programma wereldwijd. Rikolto België vzw behoudt enkel het deel voor de uitvoering van het programma in België. Dit betekent dat voor Rikolto België vzw de financiering vanuit DGD zowel een inkomsten- als een uitgavenpost is, en voor Rikolto International son is dit laatste dan weer een inkomstenpost ter betaling van specifieke programmakosten. Bij de consolidatie van de jaarrekeningen van beide entiteiten maken we een correctie voor dergelijke transacties tussen de entiteiten om dubbeltellingen te voorkomen.
Hetzelfde gebeurt met het deel van de private fondsenwervingsinkomsten die door het fondsenwervingsteam van Rikolto België vzw worden binnengehaald en die naar Rikolto International son worden overgemaakt om activiteiten in andere landen te financieren.
• De balans
De balans geeft een momentopname van de financiële positie van Rikolto op 31 december van een gegeven jaar. De geconsolideerde balans is ook hier niet de som is van de balansen van de drie rechtspersonen zoals gepubliceerd door de Nationale Bank van België.
Het belangrijkste verschil heeft opnieuw betrekking op de subsidies van DGD die van Rikolto België vzw aan Rikolto International son worden overgemaakt. De subsidies die in een bepaald jaar zijn overgemaakt, maar nog niet zijn uitgegeven in hetzelfde jaar, worden op de balans van beide entiteiten respectievelijk getoond als intercompany-vorderingen of passiva. Bij de consolidatie passen we een correctie toe voor intercompany-saldi om dubbeltellingen te vermijden.
Onze gegevens op externe websites
Transparantie is voor ons een sleutelprincipe in onze samenwerking met partners en donoren. Daarom engageren we ons er niet enkel toe helder en transparant te communiceren over wat er gebeurt met de fondsen die we ontvangen op onze eigen website, maar ook op externe websites. Je vindt Rikolto terug op de volgende websites:
Op de eerste drie websites (goededoelen.be, donorinfo.be en NGO-openboek) communiceren we inhoudelijk en financieel over alle programma’s van Rikolto, van België tot Vietnam. Ook hier is er een grote maar: de eerste twee websites halen financiële gegevens en/of gegevens over het aantal programmamedewerkers rechtstreeks van de Nationale Bank. Het betreft voor deze twee websites enkel de gegevens die gelinkt zijn aan één rechtspersoon, namelijk Rikolto België vzw. Omdat Rikolto uit drie rechtspersonen bestaat, is het jammer genoeg niet mogelijk op deze websites de geconsolideerde informatie weer te geven. Hierdoor kan de informatie op die websites verwarring scheppen. Op NGO-openboek staan wel de geconsolideerde cijfers.
Om dit concreet te maken, illustreren we dit nog even met een voorbeeld. De financiële gegevens op Goededoelen.be en Donorinfo.be komen overeen met de jaarrekening van Rikolto België vzw zoals neergelegd bij de Nationale Bank, en niet met de geconsolideerde financiële gegevens in ons jaarverslag (zie uitleg hierboven). Het aantal betaalde medewerkers dat er wordt weergegeven, komt ook enkel overeen met Rikolto België vzw en niet met Rikolto in het algemeen. Ook dit verschil is best groot: in 2019 werkten er 27 betaalde medewerkers voor Rikolto België vzw, maar zij maken maar een deel uit van de 198 betaalde medewerkers die wereldwijd voor Rikolto werken, zoals je in ons jaarverslag zal lezen. Op NGO-openboek staat wel de volledige info voor Rikolto International son en Rikolto België vzw.
In het geval van de Vereniging voor Ethische Fondsenwerving draait het om transparantie en verantwoording naar private donoren. Aangezien dit effectief onder de verantwoordelijkheid valt van Rikolto België vzw, is er bij de informatie op deze website geen verdere duiding nodig.
Vragen?
Hoewel de overstap naar een internationale netwerkorganisatie voor ons de enige logische keuze was, heeft dit onze financiële structuur er niet simpeler op gemaakt. Hier zijn we ons van bewust, en we hopen met de bovenstaande uitleg de nodige opheldering gebracht te hebben. Zit je nog met vragen, aarzel dan niet om contact op te nemen met Jen Willems, de financiële verantwoordelijke van Rikolto in België.
Jen Willems
Financieel verantwoordelijke