In China zijn de voorbije maanden honderden baby’s gestorven nadat ze melk met giftige melamine dronken. Maar ook in Vietnam halen voedselschandalen de krantenkoppen en tv-journaals. De voorbije jaren zijn duizenden mensen ziek geworden door het eten van vergiftigde groenten. Hien van het Vredeseilanden kantoor twijfelt als ze naar de markt gaat om haar groenten te kopen. “Hoe kan ik er nu zeker van zijn dat deze tomaten gezond zijn?”
De consumenten in Vietnam mochten lang trots zijn op hun gezonde keuken, die vooral bestaat uit groenten en andere verse ingrediënten. Elke morgen rijden duizenden boeren in hun camionette, met de fiets of scooter naar grote steden als Hanoi om er de straatverkopers te bevoorraden.
Het aantal stedelingen groeit spectaculair in Vietnam. Sinds de jaren ‘90 kent het land een enorme economische ‘boom’ die ervoor zorgde dat meer en meer mensen van het platteland wegtrekken. Al die monden in de steden moeten gevoed worden en dus is een hoge opbrengst op de velden noodzakelijk. Daarom spuiten de boeren kwistig rond met allerlei chemicaliën.
duizenden zieken
Velen zijn zich wel degelijk bewust van de gezondheidsrisico’s. “Mijn familie eet niet van de groenten die ik elke dag naar de markt breng,” geeft mevrouw Dung toe. Zij is één van de boerinnen die meewerkte aan een recente enquête van Vredeseilanden. “We hebben een kleine groentetuin waar we zonder pesticiden kweken. Die groenten gebruiken we in onze eigen keuken.”
De gevolgen van het overmatig gebruik van pesticiden zijn dramatisch: in de periode 2001 tot 2005 zijn ongeveer 23.000 ernstige ziektegevallen genoteerd. De publieke ongerustheid is enorm en de overheid nam vorig jaar maatregelen. Zo bakende ze “zones voor veilige groenten” af. Dat zijn zones waar de boeren verplicht worden om met een minimum aan pesticiden hun gewassen te telen. Maar wie garandeert dat deze groenten in de vrachtwagen niet gemengd worden met groenten uit de niet-veilige zones? Wie controleert de boeren? Hoe herken je gezonde veilige groenten op de markt?
Vietnamese test aankoop reageert
Vredeseilanden werkt sinds vorig jaar samen met de consumentenorganisatie VINASTAS, zeg maar de lokale Test Aankoop. Samen deden ze een onderzoek naar het consumentenvertrouwen in groenten. Scepticisme haalt de bovenhand. “We vertrouwen de labels van de overheid niet”, zeggen consumenten in koor. In de kranten verschenen berichten van boeren die het label van ‘veilige groente’ gewoon van ambtenaren konden kopen. “We moeten dus zelf onze families beschermen. Daarom vertrouwen we enkel de groenten die je rechtstreeks kan kopen van de boerinnen en niet de groenten van de vele straatverkopers,” was een ander veelgehoord geluid.
Onze medewerkers gingen ook op bezoek bij de vier supermarkten van Hanoi. Die hebben een rek met biologische groenten. Maar niemand kon hen precies vertellen waar die groenten vandaan kwamen…
Vredeseilanden heeft al jaren een stevige werking op het Vietnamese platteland ten noorden van Hanoi. Ook VINASTAS heeft lokale afdelingen in deze gebieden. Ze besloten om samen te werken aan transparante en betrouwbare verkoopskanalen voor groenten. Twee kleine boerengroepen maakten al beloftes om zich aan regels rond voedselveiligheid te houden. Nu zal Vredeseilanden proberen om die boerengroepen in contact te brengen met consumenten in de steden en bedrijven in de buurt.
In Lang Son zetten ze alvast een eerste stap. VINASTAS organiseerde er een bijeenkomst voor ambtenaren, boerengroepen, hoteleigenaars, bedrijfsleiders en vrouwengroepen. Tijdens de theepauze spraken twee hoteleigenaars een boerengroep aan. Die wisten niet dat er in hun buurt veilige groenten te vinden waren en waren erg geïnteresseerd. Meteen sloten ze een contract voor 200kg groenten.
Dit jaar zullen VINASTAS en Vredeseilanden samen zoeken naar een betrouwbaar systeem om consumenten en boeren samen afspraken te laten maken over veilige manieren om groeten te kweken. Zo krijgen de consumenten meer garantie dat de groenten die ze eten wel degelijk veilig en gezond zijn.