Wat is er nodig om tot goed eten in elke supermarkt te komen?

Meer dan 80% van wat wij in België eten, komt via de supermarkt op ons bord. Bovendien omvatten slechts vijf supermarktketens meer dan 80% martkaandeel. “Daarmee kunnen supermarkten een significante bijdrage leveren aan een milieu- en klimaatvriendelijk voedselsysteem,” vertelt Jelle Goossens, woordvoerder van Rikolto. “En dat is nodig,” vindt collega Hannelore Tyskens. “Want hoewel veel mensen overtuigd zijn van het belang van duurzamer winkelen, slaagt lang niet iedereen daarin, en wel om verschillende redenen. Gelukkig heeft de supermarkt alle tools in handen om de keuze voor goed eten de gemakkelijke, vanzelfsprekende en zelfs onbewuste keuze te maken, voor iedereen.”

De resultaten van Superlijst (zie kader) liegen er niet om: Belgische supermarkten laten veel kansen liggen om het voedselsysteem te verduurzamen. Er zijn wel veelbelovende initiatieven, maar om echt werk te maken van milieuvriendelijke voeding moet er veel meer gebeuren. Daarom omvat het onderzoeksrapport ook een waslijst aan aanbevelingen van experten, gericht aan supermarkten. Samengevat komen die aanbevelingen neer op deze oproep: meer plantaardig en duurzaam, minder ontbossing en voedselverspilling.

Nog vóór de publicatie van het rapport legde Rikolto de resultaten voor aan drie ‘burgerpanels’. Tieners, adolescenten en volwassenen in Antwerpen, Gent en Leuven bekeken en bespraken de conclusies van het onderzoek, om vervolgens een hoogstpersoonlijk signaal te formuleren aan de supermarkten. En die signalen zijn duidelijk.

De tieners lanceren alvast enkele inspirerende ideetjes (“Maak smoothies van bijna vervallen producten”), maar ze dringen vooral aan op duidelijke doelen en integrale plannen. “Voer jullie plannen ook uit in plaats van er alleen over te blijven praten!”, aldus een vastberaden deelnemer.

Bij de adolescenten weerklonk vooral verontwaardiging. “Jullie dragen zo’n belangrijke verantwoordelijkheid; hoe kan het dat jullie nog geen concreet plan hebben?” vraagt één van de adolescenten zich af. Een andere deelnemer stelt het hoopvoller: “Ik hoop ooit te kunnen winkelen in een winkel waar ik niet moet twijfelen of ik ga voor duurzaam of niet.” Een derde deelnemer moedigt de supermarkten aan: “Kleine aanpassingen en verwezenlijkingen kunnen een grote impact hebben.”

Ook het volwassenenpanel verwacht meer van haar supermarkt. “Ik wil geen oerwoud aan labels, en ik wil niet ongeweten bijdragen aan ontbossing,” zegt de ene deelnemer. “Voorzie vegan niet alleen voor vegans,” vraagt een andere. Nog een andere deelnemer vat het mooi samen: “Maak van duurzaamheid een evidentie, en geen uitzondering.”

Sarah Braeye van Rikolto maakte deze signalen over tijdens de SuperDialoog, een panelgesprek tussen supermarkten, beleidsmakers, NGO’s en de academische wereld. “De algemene teneur is dat er al veel mogelijk is met kleine aanpassingen. Tegelijk zijn burgers verontwaardigd over het ontbreken van integrale, concrete plannen,” aldus Braeye. Rikolto zal ook in de toekomst een stem blijven geven aan de burgers in de beweging naar goed eten.

De burgerpanels worden mede mogelijk gemaakt dankzij de steun van EIT Food.