Vredeseilanden in beweging: van een Belgische NGO naar een internationale netwerkorganisatie

Het Vredeseilanden huis ondergaat de komende maanden een make-over... Nee, we renoveren geen gebouw, maar sleutelen aan onze organisatiestructuur. Vanaf 1 januari worden we een internationale netwerkorganisatie. We veranderen onze structuur om beter te kunnen antwoorden op de globale uitdagingen in de voedsel- en landbouwsector, nu en in de toekomst.

De wereld werd grondig dooreengeschud de afgelopen decennia. Ook Vredeseilanden evolueerde, maar onze globale organisatiestructuur bleef steeds dezelfde. Na de inhoud, is het nu tijd om de structuur te laten volgen. Zo kan de samenwerking tussen collega’s en partnerorganisaties maximaal renderen voor boerenfamilies wereldwijd.

Een nieuwe internationale Raad van Bestuur heeft een team van twee codirecteurs aangesteld, Chris Claes en Madeleine Tsimi. Zij zullen in een transitieperiode de hele organisatie leiden naar een efficiënte en effectieve netwerkorganisatie.

Chris Claes werkte tot nu toe als strategisch adviseur op het hoofdkantoor van Vredeseilanden in Leuven. Madeleine Tsimi is onze regionale directeur van Vredeseilanden in West-Afrika. Dit is een eerste stap naar een echte internationale organisatie, een organisatie waarin mensen van de regionale kantoren in Afrika, Azië en Latijns-Amerika mee aan het roer staan.

Vredeseilanden slaat dus een nieuwe richting in. Met onze huidige visie en missie als basis, met onze waarden en DNA als motor, en met een veel hogere mate van autonomie en verantwoordelijkheid van onze verschillende regiokantoren. De term ‘hoofdkantoor’ zal verdwijnen: Vredeseilanden in België zal één van de leden van de netwerkorganisatie worden, naast VECO West Africa, RD Congo, East Africa, Andino, Mesoamérica, Vietnam en Indonesië. Jan Wyckaert wordt directeur van al onze activiteiten in België.

Het is voor iedereen duidelijk dat de grote problemen van deze tijd niet meer opgelost kunnen worden door het beleid in één land of regio te veranderen. Omgaan met, bijvoorbeeld, de gevolgen van de klimaatverandering in de rijstsector, vraagt meer samenwerking en overleg tussen de regio’s waar Vredeseilanden werkt. Koplopers uit het bedrijfsleven werken met ons samen om hun praktijken te verduurzamen, en zij zoeken dikwijls samenwerking met boerenorganisaties in verschillende regio’s tegelijk.

Sommige landen waar Vredeseilanden werkt, klommen op tot "Middle Income Countries" (Ecuador, Peru, Vietnam, Indonesië). Dat betekent niet noodzakelijk dat de armoede in die landen overal sterk verminderd is. In vele gevallen neemt de ongelijkheid binnen de landen zelf toe: er is maar een deel van de bevolking dat van economische groei profiteert. Boerenorganisaties in die landen staan wel dikwijls verder dan hun evenknieën in Afrika (beter georganiseerd, beter opgeleid personeel); zij hebben minder rechtstreekse financiële steun nodig, maar ontbreken vaak de kennis om te kunnen groeien en vernieuwen. Zij willen deelnemen aan internationale kennisnetwerken. Vredeseilanden wordt meer en meer gevraagd om dat soort netwerken te faciliteren.

Eén van onze kernwaarden is ons geloof in alle medewerkers en vrijwilligers die zich inzetten om onze missie te realiseren. Vredeseilanden wordt wereldwijd geapprecieerd voor haar open geest, voor onze manier van in dialoog te gaan, soms met niet evidente spelers. In elk van de 15 landen waar Vredeseilanden werkt, zitten mensen met expertise. Tot nu toe werd die kennis vooral ingezet voor in ‘eigen’ land of regio, en veel te weinig voor het geheel van onze organisatie, over de grenzen van hun eigen programma. Door meer als een netwerk te functioneren, geven we de kans aan medewerkers om vanuit hun eigen regio internationale projecten te coördineren rond een bepaald thema. Bijvoorbeeld: in Indonesië hebben collega’s heel wat ervaring met het opzetten van systemen voor kwaliteitscontroles binnen een boerenorganisatie, in België en Honduras zit kennis rond stedelijk voedselbeleid…

De komende jaren willen we dus zoeken naar andere vormen van samenwerking tussen collega’s en verschillende stakeholders. Als we om ons heen kijken, zien we dat vernieuwende organisaties veel meer focussen op netwerking, collectief leren, co-creatie, samenwerking met niet-evidente partners, multidisciplinair en projectmatig werken.

Het is niet meer van deze tijd dat een NGO/Niet-gouvernementele organisatie die internationaal aan duurzame ontwikkeling werkt, volledig bestuurd wordt vanuit België, met een Vlaamse Raad van Bestuur, een Algemene Vergadering die volledig uit Vlamingen bestaat, en een hoofdkantoor in Leuven waar ook amper mensen van buitenlandse origine werken.

Tot nu toe werden globale doelstellingen voor de organisatie centraal afgesproken en daarop vertaald in programmadoelstellingen in de verschillende landen. Ook al gebeurde dit met veel participatie van onze medewerkers en input van onze partnerorganisaties, toch willen we nu een stap verder gaan en echte beslissingsmacht over de globale koers van onze organisatie geven aan vertegenwoordigers uit alle regio’s waar Vredeseilanden werkt (in de Raad van bestuur en directie).

Daarom werd, naast de vzw, een Stichting van Algemeen Nut opgericht, die aangestuurd wordt door een internationale Raad van Bestuur, een Raad van Aangeslotenen waarin stakeholders van onze regionale kantoren vertegenwoordigd zijn, en een internationaal management team dat bestaat uit de verschillende directeuren van de Vredeseilanden kantoren in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.

Internationale projectteams zullen samenwerken rond specifieke thema’s en expertise delen. Een internationaal ondersteunend kantoor (financiën, communicatie, programma-ondersteuning, impactmeting) fungeert als draaischijf. De meeste collega’s werken nu nog vanuit België, maar geleidelijk aan zullen meer en meer van dit soort functies opgenomen worden door collega’s in andere delen van de wereld.

Dat betekent ook dat de activiteiten van Vredeseilanden in België een aparte Vredeseilanden regio worden, zoals ook Vredeseilanden in West-Afrika (VECO West Africa), Vredeseilanden in de Andes regio (VECO Andino) etc. Naast campagne- en fondsenwerving, zal de focus in België vooral liggen op een sterke samenwerking met de voedings- en retailsector om hun aankoopbeleid te verduurzamen. Daarnaast starten we een project waarbij we de catering in scholen willen verduurzamen. Jan Wyckaert wordt de directeur van ons programma in België. Hij was tot nu toe strategisch adviseur.

Vredeseilanden blijft behoorlijk afhankelijk van subsidies van de Belgische overheid. Middelen voor internationale samenwerking staan meer en meer onder druk en binnen onze huidige structuur kunnen we soms geen aanspraak maken op fondsen uit andere regio’s. Waarom zou een Australische stichting die ons werk in Indonesië wil steunen haar centen via een Belgische NGO laten passeren i.p.v. het rechtstreeks te storten op rekening van ons regiokantoor in Indonesië? In onze nieuwe organisatiestructuur zal dit wel mogelijk zijn. Maar, de globale financiële rapportering en controle van de cijfers zullen blijven gebeuren door de financiële dienst van het internationaal ondersteunend kantoor.

• Een echte globale organisatie met internationale aansturing en uitstraling.
• Acht regiokantoren die meer autonoom werken, maar wel lid blijven van onze nieuwe netwerkorganisatie en dus globale waarden en strategieën delen. (We blijven één organisatie)
• Een meer horizontale organisatie die bestuurd wordt vanuit de verschillende regio’s.
• Meer internationale projecten die gecoördineerd en uitgevoerd worden in verschillende landen.
• Meer actieve samenwerking en uitwisseling van kennis tussen collega’s en organisaties die wereldwijd met dezelfde thema’s bezig zijn.
• Een organisatie die minder afhankelijk is van middelen van de Belgische overheid.

Contacteer Madeleine (madeleine.tsimi [at] veco-ngo.org) of Chris (chris.claes [at] veco-ngo.org)