Twintig jaar geleden werd rijst in West-Afrika enkel gegeten op zondag. Vandaag is rijst het belangrijkste graangewas voor de regio en het verbruik zal in de volgende twintig jaar nog verdubbelen. En daar zit een gigantisch potentieel voor de 3 miljoen boerengezinnen die rijst verbouwen. Als die een behoorlijk inkomen halen uit hun rijstproductie, dan hebben ze hiermee de mogelijkheid om zichzelf uit de armoede te werken en om hun land te voeden. 40% van de rijst wordt momenteel ingevoerd, vooral uit Azië, en dat kost een fortuin aan deviezen voor de regio.
De overheden in de regio hebben daarom de voorbije jaren ingezet op het verhogen van de rijstproductie en het verbeteren van de verwerking. Maar er ontbreekt een aanpak om samen te werken met de grotere bedrijven opdat die mee investeren in de uitbouw van de sector.
Dat is waar Vredeseilanden op inzet, in een consortium met andere ngo’s (Oxfam, SNV en Agricord) en met de West-Afrikaanse boerenorganisatie ROPPA. De kwaliteit van de geteelde rijst moet omhoog om de concurrentie aan te gaan met de Aziatische rijst en de distributie van de lokale rijst naar de steden moet verder worden uitgebouwd. Er moeten vertrouwensrelaties opgebouwd worden tussen de boerenorganisaties en de bedrijven zodat de bedrijven kunnen rekenen op een constante en kwaliteitsvolle toelevering en de boeren kunnen rekenen op een correcte verloning en een stabiele afzetmarkt.
Dergelijke samenwerkingen zijn relatief onbekend terrein, zowel voor de bedrijven als voor de boerenorganisaties. De ervaringen van de boerenorganisaties ten aanzien van de bedrijven zijn meestal negatief in de zin dat ze schrik hebben dat de bedrijven zelf de gronden zullen kopen, en de boeren aan de kant worden gezet. De bedrijven van hun kant zijn zeer pragmatisch ingesteld: als ze goedkopere rijst kunnen importeren zullen ze dat verder blijven doen.
Heel wat werk voor de boeg dus voor Vredeseilanden en co. We deden de afgelopen jaren heel wat voorbereidend werk om dit nieuw West-Afrikaans rijstprogramma met alle spelers uit te tekenen. Voorlopig hoogtepunt was de voorstelling van dit rijstprogramma op een bijeenkomst van de verantwoordelijken van de landbouwministeries van de West-Afrikaanse landen die verenigd zijn in een West-Afrikaanse Unie (CEDEAO) in maart 2013. De reacties waren zeer positief in de zin dat we politieke steun mogen verwachten van de verschillende landen en van de CEDEAO zelf.
Concreet bouwen we verder op reeds bestaande rijstprojecten van de verschillende ngo’s en van de boerenorganisaties. Vredeseilanden zelf is operationeel betrokken in Benin, Senegal, Niger en Burkina Faso. Daarnaast begeleiden we de regionale boerenorganisatie ROPPA voor hun politiek werk in de rijstsector. Zo is het belangrijk dat er in de volgende jaren importtarieven voor rijst gehandhaafd worden die de lokale rijstsector toelaat de kinderschoenen te ontgroeien. Dat is een moeilijk evenwicht omdat ook in de volgende jaren voor meerdere landen import toch nog noodzakelijk zal blijven. Vanaf september 2013 zal dit politiek lobbywerk echt van start gaan.