Rijst uit Benin in de Colruyt: op naar 2010

Rijst uit Benin in de Colruyt: op naar 2010

08/07/2008

"Ik ben met een heel goed gevoel teruggekomen!", vertelde Mieke Lateir na een bezoek aan Benin. Ze wou er van de rijstboeren zelf horen wat de tussentijdse resultaten van het rijstprogramma zijn.

Mieke, vertel je nog eens kort de geschiedenis?

Sinds 2002 loopt er een rijstprogramma in Collines, de centrale provincie in Benin. Het programma bereikt zo’n 5000 boeren en boerinnen die samen zo’n 5000 ton rijst produceren. 
De mensen van ons landkantoor in Benin startten dit project met 4 lokale NGO’s. Dat is nu trouwens veranderd. De partners zijn nu de boerenorganisaties zelf, die -indien gewenst- een beroep kunnen doen op de NGO’s voor bepaalde diensten.

Vorig jaar zijn we met Colruyt een project gestart. De hoofdbedoeling is om van elkaar te leren: wat betekent een duurzame handelsrelatie tussen een supermarkt en boerenfamilies in het Zuiden? Zo ging de aankoper van rijst bij Colruyt vorig jaar bijvoorbeeld kennismaken met de rijstboeren in Benin.

In tweede instantie willen we nagaan of het mogelijk is een symbolisch deel van de rijst (max. 200 ton) naar België te exporteren, en dit onder eerlijke handelsvoorwaarden. De internationale criteria van de Fair Trade Labeling Organisation (FLO) zijn voor de producenten een enorme stimulans om te werken aan kwaliteitsverbetering van hun rijst, aan een verbeterde organisatiestructuur, meer aandacht voor milieu en voor de arbeidsomstandigheden. Inspanningen die hen vooral moeten toelaten meer kansen te hebben op de lokale markt.

Hoeveel boeren en boerinnen werken mee in dit project?

Omdat het niet mogelijk om vormingen en discussies te organiseren met 5000 boeren tegelijk, werken we met 2 boerenorganisaties, Tchetti en Kpataba, die samen zo’n 500 leden hebben. We zien dit dus als een pilootproject dat als voorbeeld kan dienen voor de andere organisaties. Zo betrekken we de netwerken van rijstboeren op provinciaal niveau, Union Communale des Riziculteurs en Union des Riziculteurs des Collines, heel nauw bij het proces. De kennis, ervaringen en resultaten kunnen op die manier vlot doorstromen naar andere groepen.

en dat van de leden van Kpataba.

Wat is er het voorbije jaar vooral gebeurd?

In het voorbije jaar zijn een aantal studies en vormingen gebeurd samen met de twee boerenorganisaties:

  • een studie over de kwaliteit van de rijst, gebaseerd op de kwaliteitseisen van Colruyt: welke zaadvariëteiten zijn de beste? Wat loopt er fout tijdens de verwerking van de rijst?
  • een vorming van FLO over Fair Trade: wat is het? Wat betekent het? Welke eisen stelt FLO? Aan welke eisen voldoen ze al?
  • een analyse van de lokale rijstketen: hoe zit die in elkaar? Wie zijn de spelers?
  • een participatieve analyse rond duurzame landbouw (ecologisch, sociaal en economisch)

Het Afrikaans Rijstinstituut WARDA maakte enkele video's, o.a. over de rijstkwaliteit:

Kunnen we binnenkort rijst uit Benin in onze Colruyt verwachten?

De vormingen hebben heel wat vragen opgeroepen bij de deelnemers. “Hoe is het mogelijk dat rijst het milieu kan aantasten?” vroeg één van de boeren me. Het is absoluut nodig dat de boeren nadenken over de gevolgen van rijstteelt voor de bodemvruchtbaarheid op lange termijn bijvoorbeeld.
Rond kwaliteit is er al heel wat gebeurd. En binnenkort sturen ze stalen van 4 rijst-variëteiten naar Colruyt. Eind juli gaan de rijstboeren ook op bezoek bij de enige andere Beninse coöperatieve die door FLO gecertificeerd is (ananaskwekers). Daarnaast is ook aan hun interne organisatie nog heel wat werk aan de winkel.

Maar de boeren en boerinnen zijn echt gemotiveerd en enthousiast! Het concrete doel is dat de rijst van de oogst van 2009 aan de kwaliteitseisen van Colruyt en de FLO eisen voldoet. Ze hebben dus nog anderhalf jaar tijd om het te realiseren.

Maar zelfs als ze dit niet halen, dan zal het de kwaliteit van hun rijst verhoogd hebben, en zullen ze heel wat bijgeleerd hebben over rijsthandel. Kennis die ze zeker kunnen gebruiken bij de verkoop in eigen land en buurlanden. En daar ligt uiteindelijk de belangrijkste markt.

Wie leidt dit hele project in goed banen?

Voor de opvolging van het actieplan is een comité opgericht met 4 vertegenwoordigers van de boerenorganisaties, 1 vertegenwoordiger van UCR, 1 van UNIRIZ-C en 1 van Vredeseilanden in Benin, mijn collega Habib Ahoyo. Ik kreeg een duidelijke boodschap mee van iedereen: ‘We zijn er klaar voor!’