De consumptie van rijst in Afrika en in het bijzonder in West-Afrika neemt toe. Tussen 2001 en 2005 is de rijstconsumptie gegroeid met 5.84% per jaar. De productie groeide in dezelfde periode met 5.81% per jaar, trager dus dan de consumptie. (Bron: Africa Rice Trends - warda.org). In heel Sub Sahara Afrika samen wordt nu 14 miljoen ton rijst geproduceerd, dat is zo'n 60% van de totale consumptie. Nochtans is er wel een potentieel voor productie van rijst vooral in West- en Oost-Afrika, een potentieel dat maar moeilijk op gang komt, mede door de moeilijke concurrentie met goedkoop ingevoerde Aziatische rijst. Maar er zijn nieuwe dynamieken merkbaar, ook in Benin.
Boerenorganisaties
De rijstproducenten gaan zich steeds beter organiseren, zo zijn er in Benin op verschillende niveaus rond rijst zich boerenorganisaties aan het ontwikkelen: op lokaal niveau gaat het vooral over boeren en boerinnen die zich organiseren rond het commercialiseren van de rijst, in de regio Collines mede ondersteund door partners van Vredeseilanden.Op dat niveau worden bijvoorbeeld ook 'functionele' alfabetisatiecursussen georganiseerd. 'Functioneel' omdat deze opleidingen gericht zijn op het gebruik van de alfabetisering in hun activiteiten (zoals vermarkting).
Ook op niveau van departementen en op nationaal niveau zijn in de laatste jaren organisatiestructuren ontwikkeld rond rijst (waar dat tevoren zowat enkel voor katoen het geval was). Op nationaal niveau moet de producentenorganisatie vooral een spreekbuis zijn en opkomen voor de rechten van haar leden, bijvoorbeeld naar de overheid toe. Bovendien speelt zij een belangrijke rol in het verzamelen van marktinformatie, het opvolgen van trends en het analyseren van de bredere context (zoals het effect van de import van rijst) en deze informatie delen met haar leden zodat zij zich beter kunnen aanpassen aan de markt. Vredeseilanden onderzoekt nu hoe wij ook deze nationale organisatie mee kunnen ondersteunen.
Overheid
Daarnaast zijn ook op het niveau van de overheidsinstituten veranderingen merkbaar. Waar hun investeringen zich vroeger toch grotendeels beperkten tot de katoenteelt, rijzen nu meer en meer stemmen die het belang aanhalen van diversificatie. Rijst wordt daarbij dikwijls aangehaald als een belangrijke teelt, o.w.v. zijn waarde voor voedselzekerheid maar ook meer en meer als bron van inkomsten. Een opportuniteit waar de boerenorganisaties kunnen van profiteren?
Onderzoek
WARDA, het Africa Rice Center, een Afrikaans onderzoekscentrum gespecialiseerd in rijst, ondersteund door CGIAR (Consultative Group on International Agricultural Research), is momenteel in Benin gestationneerd. Zij ontwikkelen nieuwe variëteiten van rijst, geschikt voor productie in Afrikaanse landen en schenken ook veel aandacht aan het verspreiden van informatie naar rijstproducenten. Vredeseilanden werkte in het verleden reeds met hen samen rond het verbeteren van het 'parboilen' van rijst, gebaseerd op de lokale kennis van de vrouwen die deze verwerking reeds jaren doen.
Vredeseilanden en WARDA bekijken nu de mogelijkheden om samen te werken rond kwaliteitsverbetering en kwaliteitscontrole. Daarnaast volgt WARDA ook nauwgezet de trends van rijst in Afrika op, zo hebben zij net een publicatie over de huidige trends gepubliceerd (Africa Rice Trends - Summary - 2007, www.warda.org).
De uitdaging voor de boerenorganisaties en onze partners ligt er nu in om deze nieuwe dynamieken zo goed mogelijk te benutten zodat ze bijdragen aan een betere situatie voor de producenten.