"Low Impact Man" Steven Vromman bouwt mee aan “De Keten Voor Goed Eten”.

Steven Vromman, beter bekend als de 'Low Impact Man', is een voorbeeld voor velen. Steven is milieuactivist, inspirerend spreker, auteur, eco-comedian … Veel tijd schiet er dan niet meer over, zou men denken. Toch engageert Steven zich vandaag voor de keten voor goed eten, het corona-proof campagnealternatief van Rikolto (Vredeseilanden). We spraken met Steven over de toekomst, de impact van wat er op ons bord ligt en de vraag van één miljoen: wat is “goed eten”?

Steven, hoe heeft de Low Impact Man de corona-periode beleefd?

In eerste instantie zag het er natuurlijk niet goed uit. Mijn werkweek bestaat veelal uit lezingen, voorstellingen en bezoeken aan scholen. Toen dat alles in maart abrupt wegviel, besloot ik niet bij de pakken te blijven zitten. Ik begon aan een nieuw boek, dat binnenkort verschijnt. Het is voor mij extra spannend, want het wordt mijn eerste fictieroman: “Amor Mundi”. Ik schreef een soort toekomstverhaal over hoe de wereld eruit zal zien tussen 2025 en 2052.

En hoe zal die wereld eruit zien?

Daarvoor zal je mijn boek moeten lezen (lacht). Maar ik kan je alvast zeggen dat de concentratie van CO2-deeltjes centraal staat. Het boek gaat over de gevolgen van klimaatverstoringen, maar evengoed over veerkracht en creativiteit. Hoe zullen mensen leven in een veranderde wereld? Hoe zullen ze zich verplaatsen en hoe zullen ze wonen? Wat zullen ze eten?

Ha, daar raak je meteen aan de vraag waar Rikolto ook al even mee worstelt. Hoe centraal staat voeding in jouw ecologische levensstijl?

Voeding is enorm belangrijk. Wie met ecologie bezig is werkt natuurlijk rond meerdere thema's: energie, mobiliteit, afvalverwerking. Maar voeding beslaat veel problematieken: bodemgebruik, oneerlijke handel, het gebrek aan leefbare inkomens voor boeren, ongezonde voedingsgewoontes. En dan is er natuurlijk het harde feit dat ons huidig voedselsysteem desastreus is voor klimaat, milieu en biodiversiteit.

Tegelijkertijd is voeding ook de gemakkelijkste manier om als burger actie te ondernemen. Van de ene dag op de andere kan je, zonder grote investeringen te moeten doen, betere keuzes gaan maken. Fairtrade, biologisch, lokaal: het zijn maar enkele voorbeelden. Ik merk dat dit bewustzijn de laatste jaren ook echt groeit. Het wordt meer en meer mainstream. Door zo’n keuzes te maken, breng je als burger écht verandering teweeg.

Ikzelf koop heel graag bij Community Supported Agriculture (zogenaamde CSA-boerderijen) en Voedselteams, die trouwens ook een lepelactie hebben opgezet!. Niet enkel steun je daarmee de lokale en klimaatvriendelijke boeren, het is gewoon een veel fijnere manier van inkopen doen. Je slaat een babbeltje, je ontmoet de mensen achter "goed eten".

Een verwijt dat we veel te horen krijgen is dat Fairtrade, bio en lokaal vaak duurder zijn. Hoe zie jij dat?

Er is natuurlijk wel een prijsverschil. En ik begrijp dat dit voor veel mensen meespeelt. Maar ik ben ervan overtuigd dat de prijs die je betaalt voor “goed eten” gewoon de juiste prijs is. Waarom is dat andere product zo goedkoop? Ofwel wordt iemand niet voldoende betaald, ofwel worden bepaalde kosten niet meegerekend in de eindprijs. Vaak worden de kosten van de impact op ons milieu geëxternaliseerd; dat wil zeggen dat ze niet worden opgenomen in de prijsberekening. Maar die kosten zullen wij als maatschappij binnenkort wel moeten dragen.

Wist je trouwens dat we vandaag procentueel veel minder van ons weekbudget betalen voor ons voedsel dan vroeger? In de jaren ’60 ging bijna 20% van ons inkomen naar voeding. Vandaag is dat gemiddeld minder dan 10%. Maar goed, je betaalt dus inderdaad iets meer. Toch voel ik me daar ook beter bij. Ik smaak en voel het verschil tussen een wit “plasticzakbrood” en een artisanaal bio-brood. Met dat laatste heb ik tenminste goed gegeten. Trouwens, soms is ecologisch ook de meest economische keuze! Wie meer plantaardig gaat eten en dus minder aan vlees of vis uitgeeft, merkt daar dan weer een positief resultaat op het kassaticket!

Hoe gaat de low impact man om met “korte en minder korte ketens”? Laat jij je chocolade en koffie achterwege?

Dat zou mij niet lukken (lacht). Mijn regel is dat het bij producten die hier niet groeien, zeker aanvaardbaar is om ze te laten overkomen. Die koop ik dan wel principieel biologisch en Fairtrade. Dat lijkt een duidelijke regel, maar soms wordt het ingewikkeld. Belgische appels die je in maart koopt, hebben bijvoorbeeld een half jaar in een koelcel gelegen. Is het dan toch niet beter om ze met de boot vers te laten overkomen uit Nieuw-Zeeland? Soms sta je echt voor dilemma’s.

Ons partnerproject “Ik Ben Meer Dan Mijn Kassaticket” wil graag supermarkten en consumenten met elkaar in dialoog laten gaan. De bedoeling is net om dit soort dilemma’s voor de klant gemakkelijker te maken. Hoe zou een supermarkt daar een trekkersrol in kunnen spelen?

Een supermarkt geeft mee richting aan het koopgedrag. Als het aanbod groter is en als de duurzame optie beter gepresenteerd wordt, dan zullen de mensen die meer kopen. Je kan als supermarkt ook keuzes maken: niet-duurzame producten komen de winkel niet meer in. Dat deden enkele supermarkten alvast met hun visaanbod: zonder MSC- of ASC-label komt de vis niet meer in de rekken. Maar een groot deel van de chocolade en koffie zijn bijvoorbeeld nog steeds niet Fairtrade of biologisch: dat zou echt beter moeten. Soms is er zelfs sprake van kinderarbeid of slavernij. Daar moet de supermarkt toch wel een duidelijke keuze in maken? Sinds kort heb je in de Delhaize de Nutriscore. Waarom kan er geen duurzaamheidsscore komen in de toekomst?

Steven, je vroeg een doos lepels aan om mee te bouwen aan de keten voor goed eten. Hoe ken je Rikolto?

Ik ken Rikolto, vroeger Vredeseilanden, al dertig jaar. Ik ben indertijd mijn professionele loopbaan begonnen in de zogenaamde Noord-Zuidsector. Ik werkte bij 11.11.11 en Broederlijk Delen. We sloegen enkele malen de handen ineen met het toenmalige Vredeseilanden voor jongereninitiatieven. Wat ik altijd enorm bewonderd heb, is dat Rikolto zichzelf steeds in vraag durft te stellen, in staat is om te vernieuwen en radicaal naar de toekomst kijkt. Hoe jullie vandaag via jullie internationale netwerkorganisatie de link maken tussen “goed eten” hier in België en het Globale Zuiden: dat is ongelooflijk straf.

Ik volg de “klassieke Noord-Zuidsector” dus al vele jaren. En ik ben blij om te zien dat het klimaataspect de afgelopen decennia enorm is toegenomen. Alles hangt samen: dat besef dringt echt door. Klimaat is ook een ongelijkheidsvraagstuk. Wist je dat de rijkste 1% de helft van alle CO2 uitstoten? Wie armoede wil oplossen zal dus ook op klimaat moeten werken. Wie rond milieu en biodiversiteit werkt zal ook om mensenrechten bekommerd moeten zijn. Ons huidig economisch systeem in vraag stellen, hoort daar ook bij.

Heb je om af te sluiten nog tips voor andere ketenstarters? Hoe zal jij jouw keten in gang steken?

Ik zal vooral in mijn eigen buurt beginnen. De keten voor goed eten is een heel fijne aanleiding tot een gesprek. Sinds de afgelopen twee lockdowns is er veel meer contact ontstaan tussen de buren in de straat. Ik denk dat ik dus eerst bij mijn buren ga langsgaan. Er woont ook een Turks gezin in de straat, ideaal om met dit verhaal bij hen eens te gaan aankloppen om contact te leggen.