Het is twee millimeter groot en het verandert mensenlevens... Wat is het? Khady Sankharé kent het antwoord: sesam. Zij en alle mensen in de Senegalese regio Samba Guèye weten dat welvaart soms in de kleinste zaadjes zit. De ontelbare olierijke sesamzaadjes die de boeren en boerinnen er sinds anderhalf jaar kweken, maken voor hen het verschil tussen overleven en léven.
Khady is weduwe en moeder van vijf zonen en drie dochters. In haar regio leidt ze de boerenorganisatie UGAN. Vredeseilanden en UGAN werken samen om sesam te produceren en op de markt te brengen.
Khady kweekte met haar groep al groenten en gierst, maar in een nabijgelegen dorp hoorde ze toevallig over de mogelijkheden van sesam. Ze sloeg meteen zelf aan het experimenteren.
Een straffe prestatie
"Het begon in 2007, toen ik aan onze leden zaaigoed uitdeelde. Goed voor 20 hectare. Ik ben trots op ons werk. De eerste oogst was meteen een schot in de roos. Onze secretaris houdt precies bij hoeveel we investeren en hoeveel het oplevert. Met de opbrengst van mijn eerste sesam heb ik rijst gekocht. Mijn voorraadschuur is nu goed gevuld. Of zoals we hier in het Wolof zeggen: je hoeft niet rijk te zijn, maar een goed inkomen doet het lichaam én het hart leven.”
"De sesamzaadjes worden geperst tot olie. Bij het koken gebruikten we vroeger allemaal arachideolie, maar die is heel duur geworden. Sesamolie is een perfect alternatief én veel goedkoper. Steeds meer mensen horen ervan en gebruiken onze sesamolie. Ze sparen daarmee elke dag geld uit. Geld dat ze goed kunnen gebruiken voor hun kinderen."
Sesamzeep uit Samba Guèye
"Ik denk dat er nog veel meer mogelijkheden zijn om onze sesam op de markt te brengen. Wat dacht je van zeep? Het klinkt misschien raar, ik weet het. Maar ik heb vijftien jaar van m'n leven zelf zeep gemaakt en de combinatie met sesamolie zou wel 'ns heel geslaagd kunnen zijn. Stel je voor... zeep uit Samba Guèye. Ik denk dat de winkels in de steden er wel oren naar zouden hebben. Ik proefde ook al enkele gerechten op basis van sesamolie... Heerlijk. Ook daar liggen kansen die we niet mogen laten liggen."
"De sterkte van UGAN is dat het een organisatie is die opgericht is door boeren voor boeren. Onze organisatie is zo sterk als haar leden. Zonder sterke leden kunnen we nooit onze producten op de markt brengen of onze rechten afdwingen op nationaal niveau. Daarom is het zo belangrijk dat iedereen zich bijschoolt. Daarom is het belangrijk dat iedereen ook zijn lidgeld betaalt. Dat is niet voor iedereen evident, maar bij UGAN kan je kiezen om je lidgeld te betalen na de eerste oogst, als er cash voorhanden is."
Durven ondernemen
"Het voorbije jaar sloten veel nieuwe boeren en boerinnen zich aan bij UGAN. Ze zien in steeds meer dorpen dat boeren en boerinnen niet arm hoeven te blijven. Dat ze vooruitgang kunnen maken als ze zich organiseren en samen de markt veroveren. Overal zie je stevige huizen in steen verschijnen en investeren boeren in lastdieren en materiaal. Vooruitgang wekt enthousiasme."
"Nu moeten we onze sesam nog elders laten persen. Mijn droom is dat we alle boeren van ons dorp kunnen betrekken bij UGAN en onze eigen molens kunnen installeren. We hebben nog een lange weg te gaan: eerst moeten we een stabiele productie realiseren en alle boeren moeten dezelfde kwaliteitscriteria hanteren. Maar we geraken er wel. Samen."
"Sinds we met UGAN samenwerken met Vredeseilanden, komen de zaken in een stroomversnelling. Met Vredeseilanden achter ons, durven we meer ondernemen. En dan ontdek je dat het geluk van een boer of boerin in het kleinste zaadje verscholen zit."