GoodFood@School

GoodFood@School

Gezonde & duurzame voeding voor ieder kind, op elke school. Van klas tot refter.

De school is dé plek om kinderen bewust te maken van gezonde en duurzame voeding. Goed eten op school draagt bij aan betere schoolprestaties, minder schooluitval en een gezondere leefstijl. Kinderen zijn ook de consumenten van morgen. Door hen vertrouwd te maken met voeding en het hele verhaal erachter, werken we aan een eetcultuur waarbij er respectvol wordt omgesprongen met eten en de mensen die ervoor zorgen.

Jongeren en voeding: enkele feiten

  • 1 op 5 minderjarige Belgen is te zwaar.
  • Kindertijd is cruciaal bij ontwikkeling van patronen. Vooral het 9e levensjaar lijkt een hoeksteen voor de ontwikkeling van gewoontes rond voeding.
  • Amper 1 op 4 kinderen in België (6-14 jaar) eet dagelijks minstens 2 porties fruit & groenten. Bij de jongvolwassenen (15-24 jaar) is dat nog altijd maar 1 op 5.
  • 29% van de Belgische jeugd (6-14 jaar) drinkt aanbevolen hoeveelheid water. 44% van de Belgische jeugd (15-24 jaar) drinkt dagelijks gesuikerde frisdranken .
  • 55% van de Belgische kinderen (0-14 jaar) eten dagelijks zoete of zoute versnaperingen. (bron)
  • Kennis over voeding en de herkomst ervan gaat achteruit. Jongeren tussen 18-29 weten hier het minste over. Dat bleek uit een enquête die Eos Wetenschap, Rikolto, Gezond Leven en Velt hielden.

Iets meer dan 6 op 10 van de Vlaamse basisscholen en secundaire scholen biedt warme maaltijden aan. De meerderheid van de scholen werkt daarvoor samen met een externe leverancier. Alleen al Agape (de centrale keuken van Scholengroep Brussel) levert 24.000 maaltijden per dag. Elke kleine verbetering die we kunnen maken in dit systeem, heeft op deze schaal een grote impact.

Daarom slaat Rikolto (Vredeseilanden) de handen in elkaar met FairTrade Belgium voor een gezond en duurzaam voedingsbeleid in alle Vlaamse scholen, zowel in de refter, als op de speelplaats, als in de klas.

Experimenteren in School Food Labs

Cruciaal in ons opzet zijn de School Food Labs. Dit zijn pilootscholen die samen met ons een tweejarig traject doorlopen om het voedingsbeleid op school te verduurzamen. In elke deelnemende stad wordt jaarlijks één school geselecteerd. Daarbij streven we naar een goede mix van scholen uit de verschillende netten, met diverse richtingen, met of zonder eigen keuken, .... Momenteel begeleiden we pilootscholen in 4 centrumsteden: Brugge, Gent, Antwerpen en Leuven.

Hoe werkt het?

De scholen ondertekenen een charter met 10 algemene duurzaamheidsengagementen. Daarna brengen we de mogelijkheden en beperkingen van de school in kaart. Samen met een schoolwerkgroep van directie, leerlingen, leerkrachten, ouders en cateringverantwoordelijken formuleren we realistische doelstellingen die in een concreet en meetbaar stappenplan worden gegoten, volledig op maat van de betrokken school.

Niet alleen de pilootscholen kunnen proeven van GoodFood@School. We hebben ook trajecten lopen met onze GoodFoodies in Leuven en Gent. Hier worden jongeren klaargestoomd tot voedselambassadeurs op hun school en zetten medeleerlingen en de school zelf aan tot actie.

Van enkele naar alle scholen

We zorgen ervoor dat er uitwisseling is van de ervaringen van de verschillende School Food Labs. Om die lessen ingang te doen vinden in veel meer scholen, worden in Antwerpen, Brugge, Gent en Leuven School Food Councils opgestart: werkgroepen die ideale strategieën ontwikkelen om alle scholen te betrekken. Ze zijn divers samengesteld met lokale mensen en organisaties die een link hebben met onderwijs en/of voeding. Het is de bedoeling dat elke stad haar eigen dynamiek ontwikkelt, op maat van haar scholen en inwoners om zo de beste manieren te vinden om duurzame, gezonde voeding de normaalste zaak van de wereld te maken.

School Food System

Daarnaast focussen we op Vlaams niveau op spelers die impact hebben op wat er op school aan bod komt rond gezonde, duurzame voeding. We werken nauw samen met spelers zoals Vlaams Instituut Gezond Leven, Vlaamse Overheid, MOS, om onze doelstellingen op elkaar af te stemmen en onze aanpak naar scholen toe te stroomlijnen. We zetten ook lerende netwerken of werkgroepen op met gelijkaardige spelers (cateraars, retailers, educatieve spelers) om hen tot initiatieven te bewegen die gezonde en duurzame voeding op school ten goede komen. Een mooi resultaat van de werkgroep van cateraars is het charter voor gezonde, evenwichtige en duurzame maaltijden op school. Dit charter zet alvast de neuzen in dezelfde richting. In een volgende stap zal Rikolto samen met de ondertekenaars de drempels en tegenstrijdigheden in huidige lastenboeken verder aanpakken.

Rikolto is vanuit het programma GoodFood@School vertrouwd met het soms moeizame proces om tot een gezond en duurzaam voedingsbeleid op school te komen. Met deze initiatieven op Vlaams niveau trachten we tot systemische veranderingen te komen die ervoor zorgen dat het voor scholen makkelijker wordt om aan een gezond en duurzaam voedingsbeleid te werken.

Jarenlange ervaring met grootkeukens

Jarenlange ervaring met grootkeukens

Voor het verduurzamen van de schoolkeukens kan Rikolto (Vredeseilanden) terugvallen op een ruime ervaring. De voorbije 8 jaar begeleidden we grootkeukens uit verschillende sectoren. Zo bereikten we mooie resultaten met onder andere de restaurants van IKEA Food Belgium, Stad Gent, de Federale Overheidsdienst Financiën, UC Leuven Limburg Universiteit Antwerpen, UZ Leuven,… UZ Leuven kreeg voor die inspanningen zelfs de Gault&Millau-prijs voor ‘Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen’.

Uitdagingen:

  • Binnen het onderwijslandschap is het voedingsbeleid (nog) niet expliciet gericht op duurzame voeding. Gezondheid komt wel aan bod. Het Vlaams Instituut Gezond Leven en het kabinet van Onderwijs zijn hier mee bezig.
  • Er bestaan amper wetgevende stimulansen voor een duurzaam en gezond voedingsaanbod op school, wat tot een enge focus op prijs leidt.
  • Op school moeten vooral ook scholieren meegenomen worden in het verhaal. Hoe kun je samen met hen zoeken naar leuke manieren om eetgewoonten bij te sturen?
  • Wat leerlingen leren in de les over gezonde en duurzame voeding, stemt niet altijd overeen met de praktijk in de refter.

Onze strategieën

  • We zetten begeleidingstrajecten op met verschillende types van (groot)keukens die schoolmaaltijden produceren om innovatieve praktijken en modellen te ontwikkelen.
  • We koppelen deze praktijken aan voedingseducatie in de klas.
  • We zorgen ervoor dat duurzame criteria opgenomen worden in aanbestedingen en in het algemene aankoopbeleid. Dit doen we in onze School Food Labs en met behulp van de School Food Councils.
  • We integreren een duurzaam en gezond voedingsbeleid in het algemene schoolbeleid. We hanteren hiervoor de whole school approach.
  • We documenteren onze ervaringen en geleerde lessen en vertalen die naar aanbevelingen voor beleidsmakers.
Bezoek de website van GoodFood@School

Bezoek de website van GoodFood@School

Op de speciale GoodFood@School-website brengen we alle ervaringen en kennis samen die we tijdens het proces opdoen.

Ga naar de site

Maak Komaf met armoede... ook op school

07/02/2019 16:36

Het is perfect mogelijk om armoede op 10 jaar tijd te halveren. Dat is het motto van Komaf Met Armoede, de campagne waarmee Decenniumdoelen naar de verkiezingen van 2019 trekt. De Armoedebarometers tekenden de voorbije 11 jaar een armoedig beleid op. De lokale Armoedebarometer toont de gevolgen voor de gemeenten aan.

Toch kan het anders. De komende verkiezingen kunnen een kantelmoment voor armoede worden. Daarom wordt armoede een prioriteit. Samen met partnerorganisaties, wetenschappers en mensen in en nabij armoede wordt dit heel concreet. Er werden concrete, haalbare en becijferde voorstellen uitgewerkt rond 6 thema’s. Surf naar Decenniumdoelen voor meer info.

Jan Wyckaert, directeur van Rikolto (Vredeseilanden), doet alvast mee en legt uit wat onze prioriteit is in onderstaand filmpje. Er zijn namelijk 150.000 leerlingen in Vlaanderen die met een lege brooddoos naar school komen. Elk kind heeft recht op een gezonde en duurzame lunch op school. En daar zijn volgens ons zeer concrete oplossingen voor.

Kookkunsten op Stroom in Leuven

07/02/2019 16:03

De pilootschool Stroom was eind januari toe aan haar tweede projectweek, deze keer rond rond kunst en cultuur. Hierbij kon 'kookkunst' niet ontbreken. De leerlingen van Stroom dompelden zich onder in de wereld van het vegetarisch koken. Het werd zelfs een echt kookatelier. De recepten bestuderen, de ingrediënten afwegen, groenten snijden, kneden en kokerellen, ze deden het allemaal. Zelfs de stoerste jongeren rolden vlijtig vegetarische balletjes of smeten zich op het tortilladeeg.

De reacties zeggen genoeg:

“Ik wist niet dat vegetarisch eten zo lekker kon zijn”; “ik ga dit thuis ook eens met mijn ouders maken”, “wow, koken is echt leuk”.

Doel bereikt dus. Een eerste introductie in de wondere wereld van het koken, en meer nog, van het vegetarisch koken. Als proef op de som kwamen de ouders meegenieten van deze creaties tijdens de receptie na het toonmoment van deze culturele week.

Bereikte resultaten

  • School Food Council West-Vlaanderen: Er wordt een lerend netwerk opgericht (gaat oktober 2018 van start) voor scholen/scholengroepen en steden & gemeenten. Zij zullen actief uitwisselen rond gezonde, duurzame voeding op school.
  • School Food Council Gent: In Gent heeft de School Food Council zijn plaatsje gevonden binnen het netwerk STOEMP. Dit kadert op zijn beurt in de bredere voedselstrategie Gent en Garde. In de School Food Council willen alle actoren betrokken bij voeding in onderwijs manieren vinden om een strategie om maat te ontwikkelen zodat elke Gentse school haar beleid heeft rond gezonde, duurzame voeding.
  • School Food Lab Brugge: Het Technisch Instituut Heilige Familie te Brugge organiseerde GoodFood Belgian Style van 28/5 - 2/6 met special guest Seppe Nobels. Ze serveerden een hele week lang Belgische klassiekers in een gezond, duurzaam jasje.
  • School Food Lab Leuven: 18 leerlingen van het Paridaens instituut in Leuven hebben zich ontpopt tot echte jongerenambassadeurs voor het project GoodFood@School. Zij organiseren tal van acties om ook andere Leuvense leerlingen mee te krijgen op de kar van gezonde, duurzame voeding.
  • School Food Lab Antwerpen: Bij het Maris Stella Instituut in Antwerpen is de uitdaging hoe duurzame voeding in te brengen in een school die te veel te maken krijgt met lege brooddozen. Samen met een mix van experts loopt daar een project hoe ze de brooddozenrefter kunnen omtoveren tot een aantrekkelijke plek om te eten. Een plek die aanzet tot het eten van een gezonde & duurzame lunch.
  • School Food Lab Gent: Nieuwenbosch Humaniora heeft een meisjesinternaat met een keuken in eigen beheer. Daar zetten ze stappen om ondanks hun beperkte tijd en middelen gezonde, duurzame voeding dagelijks op het menu te zetten. Vanaf nu koken ze uitsluitend seizoensgebonden, en experimenteren met vegetarische alternatieven voor vlees.
  • Rikolto is samenwerking aan het opzetten met chefkok Seppe Nobels (jury in Grillmasters, chefkok Graanmarkt 13)
  • 20 klassen van secundaire scholen van over heel Vlaanderen legden klastrajecten af. Deze ‘GoodFood Challenges’ zetten de leerlingen actief aan de slag rond voedselverspilling, fair trade en andere aspecten van duurzame voeding waarbij ze de hele school uitdaagden rond één van die thema’s.
  • Er is een begeleidingstraject voor lager onderwijs uitgewerkt dat start vanaf september 2019

Wat verwachten we tegen 2021?

  • 16 pilootscholen doorliepen als ‘School Food Lab’ een intens begeleidingstraject.
  • 60 scholen hebben via klastrajecten hun schoolomgeving uitgedaagd om te werken rond gezonde, duurzame voeding.
  • Alle scholen in de 4 centrumsteden Brugge, Gent, Antwerpen, Leuven hebben een beleid rond gezonde, duurzame voeding.

Wat verwachten we op lange termijn?

Alle scholen in Vlaanderen hebben een gezond en duurzaam voedingsbeleid.

GoodPlanet

GoodPlanet

GoodPlanet ontwikkelt en begeleidt projecten, vormingen en educatieve tools rond alle duurzaamheidsthema's (consumptie en afvalbeheer, energie en klimaat, mobiliteit, natuur en biodiversiteit, samenleven, voeding en water).

Fairtrade Belgium

Fairtrade Belgium

Als lid van Fairtrade International speelt Fairtrade Belgium een brugfunctie tussen de internationale doelstelling en de Belgische markt: Afzetmarkt creëren voor Fairtrade producten in België.

Katharina Beelen
Katharina Beelen
Program coordinator
Myrthe Peijnenborg
Myrthe Peijnenborg
Program Advisor GoodFood@School
+32 16 31 65 90
Jen Willems
Jen Willems
Financieel verantwoordelijke
Femke Van Vaerenbergh
Femke Van Vaerenbergh
Communicatiemedewerker