Cacao van topkwaliteit uit Peru

Het voorbije decennium is de chocoladeconsumptie wereldwijd enorm toegenomen. Vooral in Azië en Latijns Amerika zit de vraag in de lift, hoewel de Europese Unie en Noord-Amerika nog steeds 60% van de mondiale chocoladeconsumptie vertegenwoordigen. Met name de consumptie van pure chocolade met een hoog cacaopercentage is de laatste jaren toegenomen. Daardoor kent de productie en verwerking van cacao wereldwijd een aanzienlijke groei.

Ook in Peru maakt de productie en verwerking van cacao een steeds groter onderdeel van de economie uit. De chocolade-industrie brengt brood op de plank voor meer dan 100.000 Peruviaanse gezinnen en cacao is na koffie het belangrijkste landbouwproduct van Peru geworden. Tegenwoordig produceert Peru 1,7 % van alle cacaobonen wereldwijd, wat een achtste plaats op de wereldranglijst oplevert. Op het Zuid-Amerikaanse continent doen enkel Brazilië en Ecuador beter.

Op vlak van biologische cacaoproductie moet Peru wereldwijd enkel de Dominicaanse Republiek voor zich laten. En wanneer je naar fairtrade-chocolade kijkt, staat Peru op de eerste plaats op de wereldranglijst in. In 2017 bedroeg de fairtrade-cacaoproductie van het land zo’n 120 duizend ton. Bovendien wordt Peru beschouwd als een van de 17 beste landen voor de productie van fijne cacaobonen van hoge kwaliteit. De laatste 10 jaar is zowel de kwaliteit als de kwantiteit van de Peruviaanse cacao aanzienlijk toegenomen.

CAC Pangoa, sinds 2011 partner van Rikolto, speelt een pioniersrol in het activeren van vrouwen en jongeren in de cacao- en koffieproductie van het land. Lange tijd was koffie de belangrijkste activiteit van de coöperatie, maar door de koffieroest-plaag besloten ze te diversifiëren. Daarom verlegden ze hun focus naar de teelt van fijne cacaobonen.

De coöperatie tracht een evenwicht te vinden tussen de rentabiliteit van de onderneming en de sociale behoeften van haar leden, de producenten. Sinds 2010 werkt het opleidingscentrum van CAC Pangoa aan het versterken van know how op vlak van management, met bijzondere aandacht aan de participatie van vrouwen en jongeren. Op het terrein verduurzamen ze de productie door middel van agrobosbouw, waarbij cacao wordt aangevuld met voedingsgewassen, inheems fruit en hout. Daarnaast wordt ingezet op de ontwikkeling van informatiesystemen die het beheer van de coöperatie verbeteren.

Rikolto wil de professionaliteit van de producenten verbeteren zodat ook de kwaliteit van hun cacao stijgt. Zo komt hun cacao in aanmerking als ‘fine cocoa’. Daarvoor proberen we zowel de commerciële relaties tussen cacaokopers en -verkopers onderling, als de samenwerking met partners in de regio te verbeteren. Deze partners zijn onder meer APPCACAO, de Peruaanse Vereniging van Cacaoproducenten, en Biodiversity International.

Ondanks dat de cacaobusiness in Peru in de lift zit, blijven er een aantal uitdagingen over die moeten aangepakt worden:

• De handel in cacaobonen is een zeer volatiele markt. Als landbouwproduct is cacao extra gevoelig voor schommelingen in vraag en aanbod. Vooral plotse tekorten of overschotten in het aanbod doen de prijs soms wild schommelen.
• De gemiddelde leeftijd van een cacaoboer is 50 jaar en steeds meer jonge mensen in verlaten het Peruviaanse platteland voor een zoektocht naar geluk in de grote stad.
• Droogte en plagen ten gevolge van de opwarming van de aarde kunnen een grote impact hebben op de oogst
• De kwaliteit van de cacao moet worden verbeterd, zodat deze in fijne chocoladeproductie kan worden gebruikt over heel de wereld. Hiervoor moeten we vooral inzetten op kwaliteitscontrole tijdens en na de oogst.

1. De professionalisering van boerenorganisaties

• We versterken de ondernemerschapscapaciteiten van CAC Pangoa en monitoren deze aan de hand van een erkend meetinstrument (de SCOPE-tool).
• We bouwen een samenwerking uit tussen CAC Pangoa en Biodiversity International om een kloontuin van cacao-bomen te ontwikkelen die bestemd zijn voor de fijne cacaomarkt. Dankzij dit project krijgt APPCACAO de mogelijkheid om praktijken te delen met haar 26 aangesloten organisaties.
• Wij ondersteunen Het Comité voor de Ontwikkeling van de Vrouw (Spaans acroniem CODEMU) en het opleidingscentrum van CAC Pangoa, evenals de opleiding van de partnerorganisaties. Doel is om hun managementprestaties te verbeteren om de sociale en commerciële duurzaamheid van de coöperatie te waarborgen.

2. Het verbeteren van de cacaokwaliteit

• Samen met de APPCACAO en de SINEACE, die door het ministerie van Onderwijs worden ondersteund, zetten we een opleidingsprogramma rond kwaliteitscontrole.
• We ondersteunen 26 leden van APPCACAO om zich op te leiden tot 'proevers' en landbouwtechnici.
• Wij ondersteunen de ontwikkeling van een database met smaakvariëteiten van Peruviaanse cacao.

3. Bevorderen van inclusieve handelsrelaties

• We bevorderen inclusieve handelsrelaties tussen CAC Pangoa en zijn klanten, zodat er op lange termijn zaken gedaan wordt en winsten en risico’s eerlijk verdeeld zijn.
• We moedigen jonge mensen op het platteland aan om in de cacaobusiness te stappen en ondersteunen hen in hun opleiding.

4. Impact op sectorniveau

• We proberen de versplinterde wereld van de cacaoproductie samen te brengen rond een Nationaal Plan voor Cacao- en Chocoladeontwikkeling. Dit kan alleen als alle sleutelspelers in de regio betrokken zijn.

Duur van het project: Het cacaoprogramma van Rikolto in Peru heeft een looptijd van 5 jaar, van januari 2017 tot december 2021.

Aantal betrokken boeren:

• Het programma werkt rechtstreeks met 680 leden van de coöperatie CAC Pangoa, gevestigd in Junín, Selva Central, Perú. Onder deze 680 leden zijn 545 mannen en 135 vrouwen.
• Indirect telt het programma 26.797 begunstigden, waarvan 24.570 mannen en 5.430 vrouwen.

Budget 2017 - 2021

• EUR 240,000 over 5 jaar (APPCACAO en CAC Pangoa).

We hebben CAC Pangoa op intern, financieel en operationeel vlak ondersteund in haar evolutie van opstartende organisatie naar een professionele, gestructureerde onderneming. Cruciaal in dit proces was de boekhoudkundige en fiscale standaardisering van alle afdelingen van de organisatie. Dankzij deze professionalisering is CAC Pangoa vandaag officieel erkend door de Peruviaanse regering.

Sinds 2017 is Pangoa erin geslaagd zijn klantenportefeuille met 50% te diversifiëren. Dankzij de hoge productkwaliteit en het fairtradecertificaat neemt de vraag naar Pangoa's fijne inheemse cacaoproducten alleen maar toe. In vergelijking met 2017, toen de coöperatie 250 ton cacaobonen exporteerde, steeg de export in 2019 met 20% tot 300 ton, voornamelijk bestemd voor de Europese markt. Bovendien zijn we erin geslaagd om inclusieve zakenrelaties te bevorderen tussen Óbolo Chocolates en de Pangoa-coöperatie. Met resultaat: een overeenkomst op lange termijn voor cacaobonen en halffabrikaten zoals cacaopoeder en -boter.

Samen met Biodiversity International hebben we de 42 inheemse cacaobomen van Pangoa kunnen classificeren. Daaruit hebben we de dertien beste bomen geselecteerd op vlak van kwaliteit, productiviteit en ziektebestendigheid. Deze hebben we vervolgens aangelegd in kloontuinen binnen een systeem van agrobosbouw. Dergelijke tuinen zullen in de toekomst nodig zijn om de verouderde of onproductieve cacaopercelen te doen herleven en om de rentabiliteit van de teelt te behouden.

• In samenwerking met de universiteit (PUCP) hebben we een levencyclusanlayse (LCA) uitgevoerd naar de ecologische voetafdruk van cacao. Het doel van deze studie was om een beeld te krijgen van hoeveel broeikasgassen er in welke fases van de productie vrijkomen. De resultaten van deze studie zullen ons in staat stellen een strategie te ontwikkelen om de uitstoot van broeikasgassen te minimaliseren.
• Het opleidingscentrum voor leidinggevenden leidde 60 jonge managers op, die voor een beter dagelijks beheer van de verschillende afdelingen van de coöperatie zorgen.
• 130 jonge mensen (90 mannen en 40 vrouwen) hebben hun kennis en vaardigheden verbeterd rond kwaliteitscontrole, informatietechnologie en de werking van de cacaosector.
• 80 jongeren (50 mannen en 30 vrouwen) behaalde een diploma voor naoogst-technieken, cupping en oogstanalyse. Dit was mogelijk dankzij de samenwerking met belangrijke partners zoals SINEACE, APPCACAO, la Mesa Técnica Regional de Cacao en overheidsinstanties in de provincie Satipo.
• Er is een kerngroep opgericht met openbare instellingen, bedrijven, maatschappelijke organisaties en academische instellingen om het Nationaal Plan voor Cacao- en Chocoladeontwikkeling te ontwikkelen. Momenteel werkt de groep aan een visie en strategie voor 2030. Die strategie kan 100.000 Peruviaanse boerengezinnen vooruit helpen.