Een nieuw recept voor Arusha's voedselsysteem

Een nieuw recept voor Arusha's voedselsysteem

24/10/2019

Op de vaak drukke centrale markt in het hartje van Arusha schikt Baraka Mponda zijn verse groenten voor de kopers. Hij kent de hevige concurrentie maar al te goed op een markt met meer dan 1.900 geregistreerde en 1.200 niet-geregistreerde verkopers.

Om zich te onderscheiden, beseft de Mponda dat de kwaliteit van zijn goederen moet voldoen aan de hygiëne- en voedselveiligheidseisen die zijn klanten verwachten. Steeds meer consumenten worden zich bewust van wat ze kopen en eisen kwaliteitsvolle veilige producten.

Arusha is ook een van de steden die betrokken zijn bij dit programma. We willen er zeker van zijn dat al het voedsel dat in Arusha wordt geproduceerd, vooral groenten en fruit, veilig is. De gemeente kijkt ook naar de ontwikkeling van een voedselbeleid voor Arusha, samen met een breed scala aan partners.
Shukuru Tweve Projectcoördinator voor Food Smart Cities, Rikolto in Tanzania

Voedselveiligheid is een hot topic. In 2017 lanceerde Rikolto officieel zijn internationale Food Smart Cities-programma, in nauwe samenwerking met 6 gemeenten en andere belanghebbenden om nieuw beleid en betere praktijken te implementeren die bijdragen aan duurzame, eerlijke en gezonde voedselsystemen.

In Tanzania is het programma gericht op het opbouwen van capaciteit bij boeren, lokale overheden, nationale overheden en de private sector om de voedselveiligheid te verbeteren.

De gemeenteraad van Arusha is een van de steden waarmee Rikolto samenwerkt om de problemen rond voedselveiligheid op te lossen. Arusha maakt deel uit van de 200 ondertekenaars van het Milan Urban Food Policy Pact, een wereldwijd kader dat steden wereldwijd aanmoedigt om de voedselveiligheid te verbeteren, voedselverspilling tegen te gaan en de voedselvoorziening en -distributie op stedelijk niveau te verbeteren.

Arusha stemt nu de stedelijke doelstellingen af op het pact en engageert zich om de markten en de rioleringssystemen te verbeteren. De gemeenteraad zet ook de schouders onder het Arusha Food Safety Initiative.

Er is een toenemende bezorgdheid over de residugehalten in voeding van bestrijdingsmiddelen die op de tuinbouwbedrijven rond Arusha worden gebruikt.

Johns Kapeleka Onderzoeker bij het Tropical Pesticides Research Institute (TPRI)

Een nieuwe beweging rond voedselveiligheid

Rikolto heeft het Food Safety Initiative geformuleerd om de volksgezondheid te verbeteren en effectieve systemen voor voedselveiligheid op te bouwen. Die zijn van vitaal belang voor het behoud van het vertrouwen van de consument, maar ontbreken op veel markten in Afrika. Het initiatief moet de ontwikkeling van een milieuvriendelijke sector van gezonde, verse voeding stuwen in de stad Arusha.

Net als veel andere markten in en rond de stad en het land, voldoet de markt van Arusha niet aan de basishygiëne-eisen vanwege de verouderde structuren. Volgens de stadsverordening zijn de Tanzania Food & Drugs Authority (TFDA) en het Tanzania Bureau of Standards (TBS) verantwoordelijk voor de controle op de naleving van de voedselveiligheidsvoorschriften. Handelaren die zich niet aan deze voorschriften houden, krijgen te maken met zware sancties.

We testen een kiosk-model getest waar consumenten zeker zijn dat de verkochte voeding voldoet aan alle criteria van voedselveiligheid, dankzij een transparante keten van boer tot consument.

Ernest T. Likoko Coördinator van AgriProFocus Tanzania

Het programma wil een gunstig ondernemingsklimaat scheppen voor kleinschalige handelaren en verkopers van voedingsgewassen. Het kioskmodel is gericht op bewustwording en bevordering van de voedselveiligheid door middel van een collectieve aanpak. De samenwerking moet de uitdagingen aanpakken op het gebied van voedselveiligheid waar de tuinbouw/verse voedselindustrie mee te kampen heeft.

Minstens 200 leveranciers zullen worden opgeleid en de beste zes zullen worden ondersteund om de gewenste kiosken op de markt te vestigen. Van de boeren die de kiosken beleveren wordt verwacht dat zij veilig en gezond voedsel produceren.

Sommige verkopers zijn al gevoelig voor de thematiek, zoals meneer Mponda: "Ik ben me bewust van de gevaren van de pesticiden. Ik pas ze alleen toe wanneer dat absoluut noodzakelijk is." Anderen blijven echter, blind voor de gevaren van overmatig gebruik van pesticiden, voor zichzelf en voor de consument.

Landbouwers en consumenten bewuster maken over voedselveiligheid

De bewustwording van de consument is van cruciaal belang voor het Kiosk-model, aangezien boeren hogere prijzen kunnen vragen voor de kwaliteit van de geleverde goederen. Van de boeren wordt verwacht dat zij optimaal en correct gebruik maken van pesticiden op basis van goede landbouwpraktijken (GAP). Deze bewustwording moet zich doorzetten naar de verkopers en hen inspireren om producten te kopen bij de erkende boeren.

MUVIKIHO (Muungano wa Vikundi vya Kilimo cha Horticulture), een vereniging voor tuinbouwers in Arusha, opgericht in 2011, zal als hoofdleverancier de zes model-kiosken bevoorraden die geopend werden in verschillende delen van de stad. Met meer dan 500 individuele boeren zal de groep de kiosken efficiënt voorzien van duurzaam geteelde en gezonde groenten, fruit en kruiden.

De voedselveiligheid van de producten zal worden gescreend vanaf de boerderij tot aan het verkooppunt. Afhankelijk van het succes van de modelkiosken willen de projectpartners het Kiosk-model uitbreiden naar andere steden in Tanzania. Bijna al het voedsel dat momenteel volgens de Global GAP-norm wordt geproduceerd, wordt geëxporteerd, waardoor de lokale bevolking het risico loopt om voedsel te consumeren dat niet voldoet aan de minimale kwaliteitsnormen.

Eric Mwesigwa, Standard and Food Safety Coordinator for Tanzania Horticultural Association (TAHA)

Verkopers zoals Mr. Mponda zijn al begonnen met het kweken van hun eigen producten. Op zijn twee hectare grote boerderij in Tengeru, een buitenwijk op 15 kilometer afstand van het stadscentrum van de gemeente Arusha, heeft hij volledige controle over de teelt om te kunnen voldoen aan de eisen van de klant.

"Voedselveiligheid voor alle Tanzaniaanse consumenten is mogelijk," zegt Eric Mwesigwa, de coördinator voor standaard en voedselveiligheid van de Tanzania Horticultural Association (TAHA), "mits een een doorgedreven training van boeren over de juiste toepassing van pesticiden en het gebruik van erkende middelen voor gewasbescherming."

Helaas zijn er nog steeds veel infrastructurele uitdagingen, vooral binnen de markten zelf. Aggrey J. Mawole, landbouwkundig ingenieur van de stad, zegt dat er inspanningen worden geleverd om de infrastructuur en het rioleringssysteem van de markt te verbeteren om de zorgwekkende hoeveelheden chemische residuen te bestrijden in de verse levensmiddelen die in Arusha worden verkocht. Dit is iets waar hij en zijn collega's van de gemeente zich zeer bewust van zijn: "De hoeveelheid voedsel die in Arusha beschikbaar is, is geen probleem. Het draait om de kwaliteit en de veiligheid."

Auteurs: Sandra kimkabongoyi (Rikolto in Tanzania) en Zephania Ubwani (journalist).

Contact:

Shukuru Tweve
Shukuru Tweve
Cocoa Coordinator & Food Smart City & Horticulture Senior Agribusiness Advisor
Mbeya